ΟΙ ΓΑΙΟΣΚΩΛΗΚΕΣ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΗΤΗ

Ο μεγαλύτερος και σπουδαιότερος αντιπρόσωπος από τα ωφέλιμα ζώα του αγρού, του κήπου και λειβαδιού είναι το σκουλήκι με το επιστημονικό όνομα Lumbricus Terestris. Είναι, σε μήκος, το μεγαλύτερο σκουλήκι (μέχρι 20 εκ.) σε σύγκριση μ ε το σκουλήκι της κομπόστ (τεχνητή κοπριά) που λέγεται Eisenia Foetida, έχει χρώμα κοκκινωπό και φθάνει σε μήκος τα 6-8 εκ.

Ο πρώτος που ασχολήθηκε επιστημονικά με τα σκουλήκια, πριν από εκατό χρόνια, ήταν ο Κάρολος Δαρβίνος…

Ανάμεσα στα πολλά που παρατήρησε, βρήκε ότι τα σκουλήκια σ’ ένα γόνιμο λειβάδι είναι τόσα πολλά που θα μπορούσαν να ζυγίζουν όσο το βάρος μιας αγελάδας. Το δε χώμα που κατεργάζονται, τρώνε και βγάζουν στην επιφάνεια σαν κοπριά, ανέρχεται στους τριάντα τόνους κατά εκτάριο και χρόνο.

Και ο Αριστοτέλης (384-322 π.Χ.) χαρακτήρισε τα σκουλήκια σαν τα «εντόσθια» της γης.

Οι γάλλοι γεωργοί λένε : Το αλέτρι είναι ένα από τα σπουδαιότερα γεωργικά εργαλεία που εφεύρε ο άνθρωπος. Όμως, αυτό που όργωνε από πιο νωρίς τα χωράφια, είναι το σκουλήκι.

Από τα 39 σπουδαιότερα είδη σκουληκιών που υπάρχουν στην Ευρώπη, τα 8 είδη έχουν σημασία για τους γεωργούς, τους κηπουρούς, τους ψαράδες και τους σκωληκοτρόφους.

Τα σκουλήκια δεν έχουν δόντια και έτσι δεν μπορούν να φάνε τις ρίζες των φυτών, όπως πολλοί νομίζουν και τα κατατρέχουν.

Τα σκουλήκια τρώνε χώμα και τα στο χώμα υπάρχοντα βακτηρίδια, μύκητες, φύκια και άλλες χουμικές ουσίες.

Στο πεπτικό σύστημα (στομάχι, έντερο) γίνεται μια χημική διάλυση των τροφών, όπου πληθαίνουν και διάφοροι μικρο-οργανισμοί ( κατά Ruschmann,1953/54) οι οποίοι αποβάλλονται με τα απορρίμματα.

Τα σκουλήκια σαν ζωντανοί οργανισμοί έχουν ανάγκη από τροφή . Για να τα έχουμε στα χωράφια και στον κήπο μας, πρέπει να φροντίζουμε για οργανική ουσία, για απορρίμματα και σάπια φυτά, για υγρασία υπό εδαφοκάλυψη και για μια σχετική θερμοκρασία.

Τι καλό κάνουν τα σκουλήκια στο έδαφος

Τα σκουλήκια φροντίζουν για τη χουμοποίηση της κοπριάς ( κομπόστ) δίχως δυσάρεστες οσμές. Τα διάφορα φύλλα και οι άλλες οργανικές ουσίες που καταβροχθίζονται από αυτά περνάνε από επεξεργασία στο σώμα τους μαζί με το χώμα και τα χωνευτικά εκρίμματα.

Τα απορρίμματά τους δεν είναι τίποτε άλλο παρά θρεπτικός χούμος (αργιλοχουμικά συμπλέγματα) ο οποίος περιέχει επτά φορές περισσότερο άζωτο, τρεις φορές κάλιο, δύο φορές Φώσφορο, δύο φορές ασβέστιο και έξι φορές περισσότερο μαγνήσιο σε σύγκριση με το ακατέργαστο από τα σκουλήκια χώμα. Και το σπουδαίο είναι, ότι ο χούμος αυτός (σκουληκόχωμα) είναι ένας διαρκής και σταθερός χούμος που διαλύεται αργά και δεν αλιώνεται η σύστασή του. Σαν ζωϊφιο του εδάφους, το σκουλήκι ανοίγει στοές και τρύπες όπου μπορεί να εισέλθει περισσότερο νερό και οξυγόνο και οι ρίζες των φυτών να πάνε ευκολότερα πιο βαθειά.

Οι γεωργοί που καλλιεργούν βιολογικά έχουν καταλάβει την αξία των σκουληκιών και φροντίζουν με κάθε τρόπο και μέσο να πολλαπλασιάσουν και να διατηρήσουν τον «φιλόπονο» και «ακάματο» αυτό βοηθό στα χωράφια και στους κήπους τους.

Πολλοί, σε πολλά κράτη της Ευρώπης, τρέφουν σκουλήκια σαν επιχείρηση (σκωληκοτρόφοι) και τα διαθέτουν στους γεωργούς και κηπουρούς που καλλιεργούν βιολογικά.

Παρά την αναμφισβήτητη σημασία των σκουληκιών για παραγωγικότητα και ποιότητα προϊόντων, υπάρχουν γεωργοί και παραγωγοί κηπευτικών που ραντίζουν με φυτοφάρμακα και λιπαίνουν υπερβολικά με χημικά λιπάσματα.

Από το βιβλίο του Αναστάσιου Άλκιμου

«ΒΙΟΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ»

Εκδόσεις ΨΥΧΑΛΟΥ

ΦΥΣΙΚΗ ΒΑΘΗ ΠΑΣΧΑΛΙΝΩΝ ΑΥΓΩΝ

Τα παλιότερα χρόνια που δεν υπήρχαν χημικά χρώματα, χρησιμοποιούσαν βαφές από την φύση κυρίως από τα φυτά για να δώσουν χρώματα στα υφάσματα και τα αντικείμενά τους.

Αυτή η μέθοδος και η τεχνική δυστυχώς έχει ξεχαστεί και χαθεί στις ημέρες μας.

Επειδή πλησιάζει το Πάσχα και ξέρω πολλοί από εσάς θέλετε βάψετε τα αυγά σας με φυσική βαφή θα σας παρουσιάσω τον πιο απλό, εύκολο και φτηνό τρόπο που έβαφαν τα αυγά τους τα παλιά χρόνια.
Οι αποχρώσεις που μπορείτε να βάψετε τα αυγά σας είναι πορτοκαλί, κόκκινο και βαθύ σκούρο κόκκινο, αναλόγως τις προτιμήσεις σας…

Τρόπος βαφής
Σε μια μεγάλη κατσαρόλα που συνήθως χωράει 12-20 αυγά άνετα, για να μη χτυπάνε μεταξύ τους στο βρασμό, προσθέτουμε τόσο νερό ώστε να σκεπάζει καλά τα αυγά (1-2 δάχτυλα πιο πάνω είναι απαραίτητο γιατί πρέπει να υπολογίσουμε και το νερό που θα εξατμιστεί με το βρασμό). Καθαρίζουμε με ένα πανάκι που έχει ξύδι τα αυγά μας και τα τοποθετούμε στην κατσαρόλα με το νερό μας. Τα αυγά και το νερό μας πρέπει να είναι σε θερμοκρασία δωματίου. Προσθέτουμε ένα φλιτζανάκι ξύδι στο νερό μας και τις εξωτερικές φλούδες από 10 μεγάλα κρεμμύδια. Δεν χρειάζεται να ξεφλουδίσουμε με μαχαίρι τα κρεμμύδια γιατί χρησιμοποιούμε μόνο τις εξωτερικές φλούδες από αυτά. Ανάβουμε την φωτιά στην κουζίνα μας όχι στο τέρμα αλλά περίπου στην μέση. Δεν θέλουμε να βράζει και να κοχλάζει πολύ το νερό μας γιατί θα χτυπιούνται περισσότερο τα αυγά μας με αποτέλεσμα να κινδυνεύουν να σπάσουν.

Από τη στιγμή που θα αρχίσει να κοχλάζει το νερό μας πρέπει να το αφήσουμε να βράζει για 20-30 λεπτά μέχρι να γίνουν και τα αυγά μας εσωτερικά. Το χρώμα τους στο τέλος του βρασμού θα έχει γίνει κόκκινο. Αν θέλουμε να γίνει σκούρο κόκκινο μπορούμε να τα αφήσουμε για 10-20 λεπτά ακόμη, αφού σβήσουμε την φωτιά μας. Τα αυγά συνεχίζουν να παίρνουν πιο έντονο χρώμα μέσα στο ζεστό νερό. Όταν πάρουν το χρώμα που θέλουμε τα βγάζουμε από το νερό και τα αφήνουμε να στεγνώσουν.

Τέλος τα τρίβουμε με ένα πανί που έχουμε βάλει λάδι για να γυαλίσουν και να πάρουν πιο έντονο χρώμα. Την ίδια διαδικασία κάνουμε και για πορτοκαλί χρώμα, απλώς βάζουμε λιγότερες φλούδες από κρεμμύδια στο νερό μας.

Σας παραθέτω μερικές φωτογραφίες από τις δοκιμές που έκανα σε λίγα αυγά με τις φλοίδες του κρεμμυδιού.

Φυσικά και μπορούμε να κάνουμε και σχέδια στα αυγά μας με διάφορα φυλλαράκια αρκεί να είναι πλατιά,τυλίγοντάς τα με τούλι.

Στην ακόλουθη φωτογραφία βλέπετε την διαφορά χρώματος της φυσικής βαφής με κρεμμύδια και βαφής του εμπορίου (με τα κρεμμύδια είναι τα πιο σκουρόχρωμα).

ftiaxno.gr

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΕΝΑ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟ ΠΕΡΙΒΟΛΙ

Ο κήπος επιστρέφει πιο γοητευτικός και αναγκαίος από ποτέ. Σε μικρούς ή μεγάλους χώρους, στις πόλεις ή στην περιφέρεια, σε κήπους ή σε μπαλκόνια, σε γλάστρες και ζαρντινιέρες όλοι, όλο και κάτι… φυτεύουν. Εκτός από μια ευχάριστη ενασχόληση, η ανάγκη κάθε σπιτιού για όσο το δυνατόν μεγαλύτερη αυτάρκεια (για τους γνωστούς και χιλιοειπωμένους λόγους) επιστρέφει ως ιδέα πιο επίκαιρη από ποτέ. Επίκαιρη γιατί μέσα στη γενικευμένη ανασφάλεια για την επάρκεια, αλλά και την ποιότητα των τροφών, το σύνθημα «κάντο μόνος σου» μοιάζει μονόδρομος…

Πολλές φορές, ο κήπος μας αντί να αποτελέσει το μικρό μας παράδεισο, μετατρέπεται σε ένα ακόμα πρόβλημα, αν η διαχείρισή του είναι βιαστική, επιπόλαιη και απρόσεκτη. Είναι η διαδικασία, η φροντίδα του που προσφέρει τη μεγαλύτερη ευχαρίστηση. Ο κήπος θέλει υπομονή, παρατηρητικότητα και μια- κάποια γνώση. Πολλές φορές οι κηπουροί χρησιμοποιούν τον κήπο τους και τις εργασίες σε αυτόν για να καθαρίσουν μυαλό και πνεύμα. Είναι πραγματικά μια αναζωογονητική εμπειρία.

Η ομορφιά του πρασίνου και η χρησιμότητα ενός κήπου έχει οδηγήσει αρκετούς και στη χώρα μας στη δημιουργία ενός κήπου, ακόμα και στο μπαλκόνι του σπιτιού τους. Στο μπαλκόνι σας σε γλάστρες ή ζαρντινιέρες μπορείτε εκτός από λουλούδια να φυτέψετε ακόμα και μικρά δέντρα, βότανα και φυσικά λαχανικά. Στο εξωτερικό, υπάρχει ήδη τάση, το «kitchen gardening» και αφορά την καλλιέργεια, κυρίως βρώσιμων, στα μπαλκόνια των σπιτιών με τους Ευρωπαίους να προτιμούν να μεταφέρουν στην κατσαρόλα τους αυτά που οι ίδιοι έχουν καλλιεργήσει. Η τάση φαίνεται πως αποκτά αρκετούς οπαδούς και στη χώρα μας, αφού αποτελεί μια καλή εναλλακτική για όσους δεν εμπιστεύονται την αγορά, αλλά και έναν τρόπο να διδαχθούν τα παιδιά την αξία των τροφίμων και της διατροφής, μια μεγάλη αναγκαιότητα για την εποχή μας.

Είτε αποφασίσει κάποιος να φυτέψει κάποια αρωματικά στο μπαλκόνι του είτε να δημιουργήσει έναν πλούσιο λαχανόκηπο ή ακόμα και έναν κήπο με άνθη και δέντρα η φιλοσοφία του βιολογικού κήπου είναι η ίδια: η βιολογική ισορροπία που αφορά όλους τους οργανισμούς που σχετίζονται με ένα φυτό. Η βιολογική καλλιέργεια του κήπου κινείται μέσα στο γενικό πλαίσιο και τη λογική ότι το περιβάλλον του κήπου είναι κάτι ζωντανό γεμάτο με οργανισμούς που αλληλεπιδρούν μεταξύ τους. Ο βιολογικός κήπος ακολουθεί το παράδειγμα της φύσης και σε αυτόν τίποτα δεν πετιέται. 

Οικονομία στους πόρους

Ένας κήπος για να είναι οικολογικός θα πρέπει να αποφεύγει την κατασπατάληση πόρων και κυρίως του νερού. Θα πρέπει να επιλέξουμε φυτά που να μην χρειάζονται δυσανάλογα μεγάλες για τον κήπο μας ποσότητες νερού. Για την εξοικονόμηση νερού επίσης μπορούμε να κάνουμε συλλογή βρόχινου νερού. Το γκαζόν θα πρέπει να αποφεύγεται, γιατί χρειάζεται συνήθως μεγάλες ποσότητες νερού.

Επιλογή κατάλληλων φυτών

Τα φυτά που θα επιλέξουμε θα πρέπει να προέρχονται κατά κύριο λόγο από τη μεγάλη ποικιλία μεσογειακής χλωρίδας που διαθέτουμε. Με αυτό τον τρόπο θα βοηθήσουμε τα φυτά μας προσαρμοστούν και να αντέξουν στις συγκεκριμένες κλιματικές συνθήκες και να μην χρειαστούν πολλά έξτρα λιπάσματα.

Απαραίτητη επίσης σε έναν βιολογικό κήπο είναι η εναλλαγή των καλλιεργειών. Τα φυτά θα πρέπει να εναλλάσσονται, ώστε αυτά που παίρνουν τις θρεπτικές ουσίες από το χώμα να ακολουθούν αυτά που θρέφουν το έδαφος. Επιπλέον, η εναλλαγή αυτή διασπά τον κύκλο ζωής των επιβλαβών και των ασθενειών που αναπτύσσονται στο χώμα. Την εναλλαγή των καλλιεργειών καλό να είναι να την προγραμματίσετε έχοντας ένα σχετικά μακροπρόθεσμο πλάνο.

Μην πολεμάτε την άγρια ζωή

Αν ο κήπος σας είναι μεγάλος, θα ήταν χρήσιμο να προσθέσετε σε αυτόν και μια μικρή γωνιά που θα μπορέσει να φιλοξενήσει λίγη άγρια ζωή. Τα πουλιά, τα σκαθάρια, οι γαιοσκώληκες, τα έντομα είναι μερικοί από τους φίλους και συμμάχους του κηπουρού, όπως ήδη έχουμε πει. Μάθετε τα ωφέλιμα έντομα. Δεν είναι όλα τα έντομα που συναντάμε σε ένα κήπο βλαβερά για τα φυτά μας. Πολλά από αυτά είναι όχι μόνο αβλαβή, αλλά και χρήσιμα. Η παραμονή πουλιών, εντόμων και άλλων ζώων μέσα στον κήπο μας συμβάλλει στην ευρωστία του. Συμβουλευτείτε έναν ειδικό ή διαβάστε ένα κατάλληλο βιβλίο γνωρίστε τα πιο χρήσιμα και αγαπήστε τα.

Αν ο κήπος σας έχει ικανοποιητικό μέγεθος κρατήστε ένα κομμάτι του «απεριποίητο». Οι ειδικοί συμβουλεύουν: η μανιακή καθαριότητα και τάξη δεν έχει θέση σε έναν βιολογικό κήπο. «Ο ακατάστατος σωρός από πέτρες και χώματα, το κατακείμενο και σάπιο δέντρο, τα κλαδιά και οι κουφάλες δέντρων προσφέρουν προστασία σε μεγάλο αριθμό πουλιών και ζώων» (Ημερολόγιο Εργασιών του Βιοκαλλιεργητή, εκδόσεις Ψύχαλου).

Αειφορικότητα: η βασική αρχή

Ο βασικός κανόνας για έναν όσο το δυνατό οικολογικό κήπο είναι η αειφορικότητά του, δηλαδή η ανάπτυξή του με τέτοιο τρόπο ώστε να σέβεται τις αντοχές των στοιχείων της βιόσφαιρας που θα χρησιμοποιηθούν ως παραγωγικοί πόροι. Ο κήπος μας, δηλαδή, θα πρέπει να είναι σχετικά «αυτάρκης» και να επιβιώνει με τη μικρότερη δυνατή κατασπατάληση πόρων. Αυτό μπορούμε να το πετύχουμε καταρχήν με την κατάλληλη επιλογή φυτών.

Ο κήπος θα πρέπει κατά μία έννοια να αυτοεξυπηρετείται, είτε είναι μικρός, μεγάλος είτε είναι κήπος καλλωπιστικών φυτών είτε είναι λαχανόκηπος θα πρέπει να αποτελεί ένα μίνι οικοσύστημα που θα μπορεί να ζει με όσο το δυνατόν ελάχιστη φροντίδα. Μακροχρόνια θα πρέπει να απαιτεί όλο και λιγότερο χρόνο, όλο και λιγότερο χρήμα, όλο και λιγότερες φροντίδες, κάτι σαν το μεγάλωμα ενός παιδιού, αφού αποτελεί άλλωστε έναν ζωντανό οργανισμό.

Χώμα από τον τόπο σου

Το χώμα του κήπου ή των φυτών της βεράντας μας θα πρέπει να είναι χώμα της ευρύτερης περιοχής μας και να είναι απαλλαγμένο από ζιζάνια και φάρμακα. Όταν το χώμα είναι υγιές το φυτό είναι υγιές. Ο κάθε επίδοξος κηπουρός, ειδικά αυτός ενός βιολογικού κήπου, θα πρέπει να θεωρεί το χώμα ως ένα ζωντανό οικοσύστημα, στο οποίο συνυπάρχουν οργανισμοί, μεταλλικά στοιχεία και οργανική ύλη. Για έναν βιολογικό κήπο δεν θα πρέπει να χρησιμοποιήσουμε καθόλου φυτοφάρμακα και χημικά λιπάσματα. Προτιμάμε την οργανική λίπανση. Μπορούμε να δημιουργήσουμε το δικό μας κομπόστ με τα φυτικά υπολείμματα του κήπου και της κουζίνας. Κανείς δεν θέλει ο μικρός του παράδεισος να αποτελεί άλλο ένα χημικό εργαστήριο που θα μολύνει το φυτό, το χώμα και τον ίδιο τον άνθρωπο. Προσπαθήστε να μην χρησιμοποιήσετε χημικά σε καμιά φάση ανάπτυξης του κήπου σας και σε καμιά γωνιά του, γιατί θα διαταράξετε όλο το οικοσύστημά του. Βασικό είναι επίσης να γνωρίζετε το pH του εδάφους σας, δηλαδή το αν είναι όξινο ή αλκαλικό επειδή ορισμένα φυτά έχουν ιδιαίτερη προτίμηση στον έναν ή τον άλλον τύπο, καθώς και τον τύπο του εδάφους σας (π.χ. αργιλώδες, αμμώδες, πηλώδες κ.τλ.). 

Προστασία του κήπου

Η πρόληψη είναι καλύτερη από την θεραπεία. Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση των φυτών. Τα παράσιτα, οι ασθένειες και οι εχθροί των φυτών στον κήπο μας μπορούν να προληφθούν και μάλιστα χωρίς τη χρήση χημικών με φυσικό τρόπο. Η βασικότερη βιολογική αντιμετώπιση είναι η χρήση εντόμων, αλλά και άλλων ζώων που λειτουργούν ως αρπακτικά ή παράσιτα. Τα χρήσιμα πλάσματα του κήπου είναι: μέλισσες, λιβελούλες, σφήκες, σκαθάρια του εδάφους, πασχαλιές, μπούμπουρες, σαρανταποδαρούσες, αράχνες του κήπου, βάτραχοι και φρύνοι, σκαντζόχοιροι, μύγαλη, τυφλίνος και πολλά άλλα. Τα ωφέλιμα έντομα και ζώα εξαρτώνται από το είδος των φυτών που καλλιεργούμε στον κήπο μας.

Καλό είναι να επιλέξετε τις ποικιλίες από φρούτα, λαχανικά, λουλούδια κ.λπ. που ταιριάζουν στις εδαφολογικές και κλιματολογικές συνθήκες της περιοχής σας. Πολλές ποικιλίες είναι φτιαγμένες για ορισμένα ορυκτά λιπάσματα και δεν ενδείκνυνται για βιολογική καλλιέργεια.

Επίσης, θα πρέπει να γνωρίζετε ότι η καλλιέργεια λαχανικών στο ίδιο σημείο του εδάφους δημιουργεί ευνοϊκές συνθήκες για παράσιτα και ασθένειες. Όταν οι καλλιέργειες δεν εναλλάσσονται, το έδαφος χάνει με την πάροδο του χρόνου τα θρεπτικά του συστατικά.

Σπόροι: μόνο βιολογικοί

Οι βιολογικοί σπόροι διαθέτουν πιστοποίηση που εγγυάται ότι ο σπόρος προέρχεται από καλλιέργεια μητρικού φυτού βιολογικής καλλιέργειας και ότι δεν έχει υποστεί καμιά επεξεργασία με χημικά, μυκητοκτόνα και εντομοκτόνα. Έτσι εξασφαλίζουμε ποιότητα καθώς και τη σιγουριά ότι δεν περιέχουν γενετικώς τροποποιημένους οργανισμούς. Η βιολογική καλλιέργεια χωρίς βιολογικό σπόρο είναι «μισή δουλειά».

Εργαλεία: ο πολεμικός εξοπλισμός του κηπουρού

Για τον κήπο σας σίγουρα θα χρειαστείτε κάποια εργαλεία, ανάλογα με το μέγεθός του και από αυτά που θα καλλιεργήσετε σε αυτόν. Πέρα από τα εξειδικευμένα εργαλεία που μπορεί να χρειαστείτε αυτά που είναι σίγουρα απαραίτητα είναι: φτυάρι, δίκρανο, τσουγκράνα, ψαλίδι κλαδέματος, τσάπα, μαχαίρια κήπου, κουβάδες και καλάθια κ.α. Κρατήστε τα εργαλεία σας όσο πιο καθαρά και τακτοποιημένα γίνεται. Για κάθε νέο, όμως, «επίμονο κηπουρό», εκτός από το μεράκι και την όρεξη το πιο βασικό εργαλείο για αρχή είναι ένα (ή περισσότερα) καλό βιβλίο, που θα τον βοηθήσει, θα τον καθοδηγήσει και θα του ανοίξει τα μάτια στα σημαντικά, αλλά και τα ασήμαντα ζητήματα της καλλιέργειας ενός κήπου.

Διακοσμητικά: από τη φύση

Χρησιμοποιούμε όσο το δυνατόν φυσικά υλικά που βρίσκουμε στην περιοχή μας, όπως ξύλα, πέτρες, βράχους, βότσαλα για τη διακόσμηση του κήπου μας και για την κατασκευή σκληρών επιφανειών. Αν προτιμήσουμε κάτι που υπάρχει ήδη στο εμπόριο, θα πρέπει να φροντίσουμε ώστε τα υλικά μας να είναι όσο το δυνατόν πιο φιλικά στο περιβάλλον. Για τις γλάστρες, η καλύτερη επιλογή είναι οι πήλινες. Δεν μπορούμε να έχουμε έναν βιολογικό κήπο γεμάτο πλαστικά και άλλα μη φιλικά στο περιβάλλον υλικά. Για την διακόσμηση του κήπου μας επίσης, μπορούμε πολύ απλά να χρησιμοποιήσουμε τα κατάλληλα φυτά ή όμορφα λουλούδια. 

Προστασία: φυσική αντιμετώπιση των εχθρών

Ο βιολογικός δρόμος για την προστασία των φυτών είναι κατά κύριο λόγο η πρόληψη. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει για να μην παρουσιάσουν τα φυτά μας πρόβλημα από ασθένειες να έχουμε μια συγκεκριμένη στρατηγική που αφορά: ενδυνάμωση των φυσικών αρπακτικών και παράσιτων των εχθρών και των ασθενειών, τα ωφέλιμα του κήπου, το υγιές έδαφος, η επιλογή των σωστών φυτών, η εναλλαγή των καλλιεργειών κ.α. Γενικά, προτιμήστε τα βιολογικά σκευάσματα αν χρειαστεί, δηλαδή αυτά που προέρχονται από άλλα φυτά που περιέχουν τη δραστική εκείνη ουσία που θα εξαλείψει την εκάστοτε ασθένεια. 

Συγκαλλιέργεια: η συντροφικότητα των φυτών

Η συγκαλλιέργεια είναι μια απαραίτητη τεχνική σε έναν βιολογικό κήπο. Αφορά την καλλιέργεια δυο ή περισσότερων φυτών στον ίδιο χώρο. Τα φυτά που συγκαλλιεργούνται είναι φυτά με διαφορετικό ριζικό σύστημα και με διαφορετικές απαιτήσεις. Υπάρχουν φυτά που όταν καλλιεργηθούν μαζί, όχι μόνο δεν βλάπτουν το ένα το άλλο, αλλά βοηθούν και στην καταπολέμηση των διάφορων ασθενειών. Ο πιο σημαντικός παράγοντας για τη συγκαλλιέργεια είναι η καλύτερη δράση των ωφέλιμων μικροοργανισμών στο έδαφος. Ορισμένα φυτά περιέχουν στις ρίζες, τα φύλλα και τα άνθη τους συστατικά που λειτουργούν σαν εντομοαπωθητικά για διάφορα παράσιτα και κάποια από αυτά που προσελκύουν τα ωφέλιμα έντομα για γονιμοποίηση. Παντρέψτε τα λαχανικά με τα βότανα. Ακόμα και τα αυτοφυή φυτά παίζουν το ρόλο τους στον βιολογικό κήπο και δεν θα πρέπει να ξεριζώνονται ως αγριόχορτα από αυτόν χωρίς πρώτα να ελεγχθεί η ωφελιμότητά τους.

Κομποστοποίηση: μην πετάξεις τίποτα

Εκτός από την μεγάλη συμβολή της στην ορθή διαχείριση των απορριμμάτων, η κομποστοποίηση αποτελεί τον πιο φυσικό τρόπο για να λιπάνουμε και να βελτιώσουμε το έδαφος του κήπου που θέλουμε να καλλιεργήσουμε. Η κομποστοποίηση αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα στη διατήρηση ενός βιολογικού κήπου. Η κομποστοποίηση είναι μια διαδικασία που ήδη συντελείται ελεύθερα στη φύση. Στα δάση, τα λιβάδια και σε κάθε φυσικό τοπίο τα φυτικά υπολείμματα πέφτουν στο έδαφος και αποσυντίθενται, δηλαδή κομποστοποιούνται αργά από τους μικροοργανισμούς που υπάρχουν μέσα στο χώμα και γίνονται ένα δασικό σκουρόχρωμο υπόστρωμα. Το προϊόν της κομποστοποίσης είναι το χούμος, «το μείγμα υπολειμμάτων της αρχικής οργανικής ύλης και το οποίο φθάνει στην επιφάνεια του εδάφους μαζί με νέες σύνθετες ενώσεις φτιαγμένες από βακτήρια και μύκητες» (Κομπόστ, Ken Thompson, εκδόσεις Σταμούλης) Έτσι, το έδαφος κρατιέται ζωντανό και γόνιμο. Ένα έδαφος θεωρείται γόνιμο σύμφωνα με το πόσο πλούσιο είναι σε οργανική ύλη. Σύμφωνα με τον κο Γ. Παππά, ιδιοκτήτη της εταιρείας κάδων κομποστοποίησης «Βελτιωτική»: «κατά την διαδικασία της οικιακής κομποστοποίησης οι σημαντικότεροι παράγοντες που είναι απαραίτητο να προσέξουμε και εξασφαλίσουμε είναι ο σωστός αερισμός και θερμοκρασία, η υγρασία, το ουδέτερο PH, καθώς και το είδος και μέγεθος των υλικών που κομποστοποιούμε».

Με την κομποστοποίηση τα οργανικά απόβλητα (του κήπου ή της κουζίνας), κάτω από ελεγχόμενες αερόβιες συνθήκες με τη βοήθεια μικροοργανισμών, μετατρέπονται σε ένα πλούσιο οργανικό μείγμα που λειτουργεί ως εδαφοβελτιωτικό και λίπασμα. Επιπλέον, με αυτό τον τρόπο εξασφαλίζουμε την απόρριψη λιγότερων σκουπιδιών στις χωματερές και λιγότερα τοξικά υγρά και αέρια του θερμοκηπίου. Πρόκειται ουσιαστικά για μια εύκολη διαδικασία που μπορεί πολύ εύκολα να γίνει στον κήπο ή το μπαλκόνι σας.

Με την οικιακή κομποστοποίηση έχει υπολογιστεί ότι μπορούμε να μειώσουμε τουλάχιστον κατά 35% το σύνολο των οικιακών αποβλήτων, ενώ ταυτόχρονα μπορούμε να έχουν ένα άριστης ποιότητας, φυσικό εδαφοβελτιωτικό και λίπασμα.
Κατάλληλα για κομποστοποίηση:
Οργανικά υπολείμματα κουζίνας: φλούδες, φύλλα, κοτσάνια, χαλασμένοι καρποί, υπολείμματα από σαλάτες, τσόφλια αυγών, κόκαλα και ψάρια κατά προτίμηση τεμαχισμένα και κοπανισμένα. Τα κατακάθια του καφέ και των αφεψημάτων, εκχυλισμάτων κλπ. από αρωματικά και θεραπευτικά βότανα, μαζί με το ζουμί που τυχόν περισσεύει. Χώμα από γλάστρες (όταν ανανεώνεται).
Μαραμένα λουλούδια.
Στάχτη από ξύλα
Φυτικά υπολείμματα από λαϊκές αγορές, λαχαναγορές, συνεταιρισμούς, υπολείμματα λαχανικών (φύλλα και στελέχη)
Φυτική ύλη από πάρκα, κήπους, θαμνέματα, κλαδιά δέντρων και θάμνων, κλαδέματα, γκαζόν, αγριόχορτα πριν σχηματίσουν σπόρους, φύλλα από δέντρα
Ροκανίδια και πριονίδια και φλοιό από κατεργασία ξυλείας σε πριστήρια (όχι εμποτισμένης ξυλείας εμπορίου)
Οργανικά υλικά από στάβλους (κοπριά και άχυρο)

Ακατάλληλα για κομποστοποίηση:
Ανόργανα υλικά (πέτρες, μεταλλικά αντικείμενα, πλαστικά, γυαλί)
Τυπωμένο χαρτί (εν μέρει)
Υπολείμματα φαγητών που περιέχουν κρέας, λίπη, κόκαλα, λάδια
Υλικά καθαρισμού, απορρυπαντικά κλπ.
Τα υπολείμματα της καλλιέργειας της ντομάτας (στις ρίζες υπάρχουν συχνά νηματώδεις) και τα φυτικά υπολείμματα που έχουν προσβληθεί από μύκητες, γιατί μεταφέρουν τα σπόρια των ασθενειών
Οι φλούδες των εσπεριδοειδών σε μεγάλες ποσότητες (αυξάνουν την οξύτητα και εμποδίζουν μερικούς οργανισμούς της χώνεψης όπως τους γαιοσκώληκες)
Πευκοβελόνες και υλικά από πευκοειδή σε μεγάλες ποσότητες

Πώς θα διαλέξουμε τον κατάλληλο κάδο; Ο κάδος δεν πρέπει να είναι ούτε μικρότερος, αλλά ούτε και μεγαλύτερος από τις ανάγκες του κήπου μας. Όσο μεγαλύτερος είναι ο κήπος τόσο μεγαλύτερο κάδο χρειαζόμαστε ούτως ώστε να πετιούνται όλα εκεί χωρίς να χρησιμοποιούμε πλαστικές σακούλες. Αν ο κάδος είναι μεγαλύτερος, τότε κατά τη χρήση θα είναι μισοάδειος και δεν θα λειτουργεί σωστά. Για να λειτουργεί σωστά θα πρέπει να έχει ανάλογα με τον όγκο του και ανάλογο όγκο οργανικής ύλης. Για την κομποστοποίηση χρειαζόμαστε τον ειδικό κάδο, χώμα κήπου, λίγους γαιοσκώληκες και ένα μακρύ ξύλο ή ειδικό αναδευτήρα για ανακάτεμα, καθώς ενδεχομένως και έναν μικρό κάδο για τη συλλογή σκουπιδιών από την κουζίνα. Θα πρέπει να γνωρίζετε ότι το κομπόστ ωριμάζει σε 3 μήνες περίπου και μπορείτε να το χρησιμοποιήσετε στις γλάστρες και τον κήπο σας. Στους κομποστοποιητές που χρησιμοποιούμε εκτός κήπου (μπαλκόνι, κουζίνα) δεν χρειαζόμαστε γαιοσκώληκες.

biokipos.gr

Συγκαλλιέργειες λαχανικών στο βιολογικό περιβόλι

Κάποιοι παλιοί καλλιεργητές φύτευαν στο περιβόλι τους δίπλα στις καλλιέργειές τους διάφορα αρωματικά φυτά και λουλούδια, τα οποία προστάτευαν και ωφελούσαν το περιβόλι τους. Αναφορικά φέρνω το παράδειγμα ότι μέσα στις ντομάτες φύτευαν κατιφέ (κοινώς τσετσέκια) και στις μελιτζάνες το γνωστό βασιλικό, διάσπαρτα δε σκόρδα και ραπανάκια. Πολλές φορές κήπος και περιβόλι ήταν ένα. Παρατηρώντας γνώριζαν βέβαια και πια φυτά ταιριάζουν μεταξύ τους και πια όχι. Πολλά φυτά αλληλοβοηθιούνται και προστατεύονται ακόμα και από την ύπαρξη κάποιων ζιζανίων. Παρακάτω είναι ένας βασικός οδηγός καλλιεργειών για να σας βοηθήσει στο βιολογικό λαχανόκηπο…

Αγγούρι

Καλλιεργείται με καλαμπόκι-φασόλι-μπιζέλια-ραπανάκια-ηλίανθο-ραδίκια-καρότα-άνηθο. Το νεροκάρδαμο βελτιώνει τη γεύση και την παραγωγή. Τα ραδίκια αποτρέπουν τα σκαθάρια των αγγουριών.

Δεν καλλιεργείται με ντομάτα-αρωματικά βότανα κυρίως φασκομηλιά

Καλαμπόκι

Καλλιεργείται με φασόλια-κολοκύθια-μπιζέλια-πατάτες-αγγούρι-πεπόνι-ηλίανθο-σόγια-φυστίκια-αμάραντο-μαιντανό. Το καλαμπόκι παρέχει φυσική υποστήριξη για τα φασόλια, οι κολοκύθες πνίγουν τα ζιζάνια και οι ρίζες καλαμποκιού διατηρούν την υγρασία στο χώμα. Τα δε φασόλια δεσμεύουν το άζωτο από τον αέρα στο χώμα.

Δεν καλλιεργείται με ντομάτα και σέλινο

Καρότο
Καλλιεργείται με μαρούλι-ραπανάκι-κρεμμύδι-ντομάτα

Δεν καλλιεργείται με άνηθο

Κολοκύθα

Καλλιεργείται με καλαμπόκι-πεπόνι-τάτουλα-ραπανάκι-καπουτσίνο-κατιφέ- ρίγανη

Ο κατιφές αποτρέπει τους κανθάρους και η ρίγανη παρέχει τη γενική προστασία παρασίτων. Το νεροκάρδαμο αποτρέπει τα ζωύφια.

Δεν καλλιεργείται με πατάτες

Λάχανο-μπρόκολο-κουνουπίδι

Καλλιεργούνται με κρεμύδια-πατάτες-φασκόμηλο-χαμομήλι-σέλινο-άνιθο-δυόσμο-δεντρολίβανο-θυμάρι-αψιθιά-ύσωπο-λεβάντα

Τα αρωματικά φυτά γενικώς διώχνουν τα σκουλήκια των λάχανων

Δεν καλλιεργούνται με ντομάτα-φασόλια-φράουλες

Μαρούλι

Καλλιεργείται με αγγούρι-ραπανάκι-κρεμμύδι-καρότο-φράουλες

Το καλοκαίρι τα μαρούλια πρέπει να καλλιεργούνται κάτω από σκιά για να μην ξεβλασταρώνουν.

Μελιτζάνα

Καλλιεργείται με φασόλια-αμάραντος-κατιφές Τα φασόλια τις προστατεύουν από το σκαθάρι της πατάτας και ο αμάραντος από τα επιβλαβή έντομα.

Μπιζέλια

Καλλιεργείται με καλαμπόκι-καρότα-σέλινο-μελιτζάνα-σέλινο-σπανάκι-μαιντανό-φράουλες-πιππεριά. Ο αρακάς φτιάχνει το άζωτο στο χώμα.

Δεν καλλιεργείται με κρεμμύδι

Ντομάτα

Καλλιεργείται με σκόρδο-κατιφέ-κρεμμύδι-μαϊντανό -σχοινόπρασο-καπουτσίνο-καρότο-τσουκνίδα-βασιλικό-μέντα-μελλισόχορτο Η καλλιέργεια σκόρδου ανάμεσα στις ντομάτες τις προστατεύει από τον τετράνυχο και ο κατιφές από τα έντομα ενώ η τσουκνίδα η μέντα και το μελλισόχορτο καλυτερεύει την ποιότητά της. Ο βασιλικός απωθεί τις μύγες, τα κουνούπια και τα σκουλήκια των καρπών, τις βοηθάει στις ασθένειες και συμβάλει στην ανάπτυξή τους. Οι ντομάτες δεν έχουν πρόβλημα να καλλιεργούνται στο ίδιο μέρος κάθε χρόνο

Δεν καλλιεργείται με πατάτες-μάραθο-καλαμπόκι-αγγούρι-λάχανο-μπρόκολο-κουνουπίδι-γογγύλι-άνιθο. Μην τις φυτεύεται κάτω από καρυδιές

Πατάτα

Καλλιεργείται με νάνα φασόλια-καρότο-σέλινο-κατιφέ-μπιζέλι-καλαμπόκι-κρεμμύδι-λινάρι

Η συγκαλλιέργεια της πατάτας με τον τάτουλα ελέγχει σε ποσοστό 81% τις προσβολές των κονδύλων της από τη σπoγκoσπoρίωση.

Δεν καλλιεργείται με αγγούρι-κολοκύθι-γογγύλι-ηλίανθο-μάραθο

Πιπεριά

Καλλιεργείται με κρεμμύδι-βασιλικό-μπάμιες-μαϊντανό-καρότα

Οι καυτερές πιπεριές έχουν τα εκκρίματα ρίζας που αποτρέπουν την αποσύνθεση ρίζας και άλλες fusarium ασθένειες

Δεν καλλιεργείται με μάραθο-γογγύλια

Σταφύλι
Καλλιεργείται με ύσσωπο-βασιλικό-φασόλια-μπιζέλι

Μαζί με το σχοινόπρασο απωθεί τις αφίδες. Το τριφύλλι αυξάνει τη γονιμότητα του χώματος για το σταφύλι

Φασόλι

Καλλιεργείται με καλαμπόκι-αγγούρι-ραπανάκι-καρότο-κατιφέ-φράουλα-καρότα-μελιτζάνα-μπίζα-πατάτες-θρούμπι-σέλινο Τα φασόλια εμπλουτίζουν το έδαφος με άζωτο από τον αέρα

Δεν καλλιεργείται με μάραθο-κρεμμύδι-σκόρδο-σχοινόπρασο

ftiaxno.gr

Πατάτα: Σπορά – Φύτεμα – Καλλιέργεια

Ο πρώτος και πιο σημαντικός όρος για την επιτυχία της πατατοκαλλιέργειας είναι η εκλογή των κατάλληλων πατατών για την σπορά .

Ως σπόρος της πατάτας για την γεωργική καλλιέργεια, χρησιμοποιούνται στη πράξη οι κόνδυλοι, δηλαδή η πατάτα, η οποία είναι ένα κομμάτι του κορμού (ένα μόσχευμα στη γλώσσα των κηπουρών).Επομένως όπως για τον πολλαπλασιασμό του αμπελιού, της ιτιάς, της λεύκας, της κυδωνιάς, της τριανταφυλλιάς, της συκιάς, της ροδιάς και άλλων παρόμοιων θάμνων και δέντρων, οι οποίοι πολλαπλασιάζονται με μοσχεύματα, φροντίζουμε να πάρουμε τις βέργες ή τα μοσχεύματα από υγιείς και εκλεκτές ποικιλίες, το ίδιο πρέπει να φροντίσουμε και για το σπόρο της πατάτας…

Η μεγαλύτερη σοδειά επιτυγχάνεται μόνο όταν ο σπόρος προέρχεται από πατατόφυτα, που είχαν την μεγαλύτερη απόδοση. Γιατί η πατάτα που θα καλλιεργήσουμε θα διατηρήσει τα προτερήματα και τα ελαττώματα που έχει η μητρική πατάτα. Όταν η πατάτα είναι από νόστιμη και παραγωγική ποικιλία και τα παιδιά της θα γίνουν καλά όπως και αυτή.

Λόγο της μεγάλης σπουδαιότητας της προέλευσης και της ποιότητας του σπόρου οι καλοί πατατοκαλλιεργητές παράγουν και διαλέγουν μόνοι τους τον σπόρο από τα χωράφια τους και μάλιστα από την εποχή ακόμα της αναπτύξεως της πατάτας και όχι μετά την συλλογή της σοδειάς. Για αυτό πηγαίνουν στα χωράφια που έχουν φυτέψει με πατάτες 25-30 ημέρες μετά την έναρξη της βλαστήσεως και σημαδεύουν τα δυνατότερα πατατόφυτα, που έχουν 3-6 ζωηρούς βλαστούς, μπίχνωντας ένα καλάμι για σημάδι δίπλα τους. Μετά από ένα μήνα πηγαίνουν και εξετάζουν τα σημαδεμένα πατατόφυτα. Αν αυτά διατηρούνται ακόμα ζωηρά και έχουν άφθονα φύλλα και βλαστάρια και δεν είναι λίγα, ζαρωμένα ή κουλουριασμένα ή αρρωστημένα από περονόσπορο, αφήνουν το σημάδι. Κατά την εποχή της συγκομιδής της πατάτας, πρώτα συλλέγουν προσεκτικά και χωρίς να τις πληγώσουν, τις πατάτες από τα σημαδεμένα φυτά. Τις διαλέγουν κατά μέγεθος και χρησιμοποιούν μόνο τις καλύτερες και μετρίου μεγέθους από αυτές για την σπορά της προσεχούς πατατοκαλλιέργειας.

Αν το πατατοχώραφο έχει τα περισσότερα φυτά του ασθενικά και με φύλλα κατσαρωμένα, ή τα φυτά είναι προσβεβλημένα από περονόσπορο ή σάπισμα του λαιμού του φυτού, τότε πρέπει κανείς να αλλάξει σπόρο και να φέρει από αλλού υγιή απαραίτητα για να μην γίνει επιζήμια η πατατοκαλλειέργειά του.

Για την Ελλάδα οι καλύτερες ποικιλίες για την ανοιξιάτικη σπορά είναι η πατάτα που προέρχεται από ψυχρά και ορεινά μέρη. Στα μέρη αυτά η πατάτα συλλέγεται συνήθως αργά μετά τον Αύγουστο-Σεπτέμβριο και λόγο του χειμώνα ωριμάζει πολύ καλά μέχρι την άνοιξη και είναι πλουσιότερη σε άμυλο. Η αγορά του σπόρου πρέπει να γίνει όσο το δυνατότερο νωρίτερα, για να τον συντηρήσουν καλά μόνοι τους οι καλλιεργητές μέχρι την εποχή της σποράς του.

Η πατάτα που θα χρησιμοποιηθεί για σπορά πρέπει να είναι υγιείς, σφιχτή όχι μαλακή, να μην έχει εσωτερικά κενά(κουφάλες), να είναι βαριά και να έχει ανάβαθα μάτια. Να μην παρουσιάζει μελανά ή σκούρα στίγματα στο φλοιό της ή στη σάρκα της. Πρέπει να μην είναι χτυπημένη, λαβωμένη ή τρυπημένη από έντομα και σκουλήκια και να είναι ώριμη.

Η ώριμη πατάτα δεν ξεφλουδίζεται εύκολα, όταν τη χουφτιάζουμε και τρίβουμε το μεγάλο δάχτυλο στο φλοιό της. Η σοδειά από άωρες πατάτες είναι πρώιμες αλλά μικρότερες. Τότε ωριμάζουν εντελώς οι πατάτες, όταν μείνουν 5-8 ημέρες ακόμα μέσα στη γη, αφού ξεραθούν εντελώς τα φύλλα και οι κορμοί των πατατοφυτών.

Το μέγεθος του σπόρου

Τα πειράματα απέδειξαν ότι όταν φυτεύουμε μεγάλες πατάτες από υγιή πατατόφυτα, η σοδειά είναι μεγαλύτερη, οι πατάτες περιέχουν περισσότερο άμυλο και τα φυτά αντέχουν περισσότερο στο περονόσπορο και σε άλλες ασθένειες. Γιατί η μητρική πατάτα τότε δίνει περισσότερη τροφή στα νέα φυτά και έτσι γίνονται οι βλαστοί και τα φύλλα τους ζωηρότερα και ανθεκτικότερα και έτσι τρέφουν καλύτερα τους κονδύλους τους. Επειδή όμως θα χρειαζόμαστε μεγάλες ποσότητες σπόρων αν χρησιμοποιούσαμε αποκλειστικά τις πολύ μεγάλες πατάτες για σπορά αλλά και επειδή οι πολύ μεγάλες πατάτες δεν αυξάνουν τόσο σε απόδοση όσο οι μέτριες, για αυτό θεωρείτε πιο συμφέρον να χρησιμοποιούνται για σπορά πατάτες μεγέθους ενός μεγάλου αυγού κότας και με σάρκα σφιχτή και αλευρώδη (19-20% άμυλο). Δύο και τρεις ακόμη μικρές πατάτες, αποδίδουν μικρότερη σοδειά από μία μεγάλη πατάτα αυτού του μεγέθους. Όταν όμως ο σπόρος προέρχεται από αρρωστημένα ή εκφυλισμένα φυτά η σοδειά είναι μικρή έστω και αν χρησιμοποιηθούν οι μεγαλύτερες πατάτες. Σε αυτή τη περίπτωση ακόμη και οι μικρότερες πατάτες από υγιή φυτά αποδίδουν περισσότερο από το μεγάλο σπόρο της εκφυλισμένης.

Όταν το έδαφος είναι υγρό και πτωχό και οι καιρικές συνθήκες είναι δυσμενείς, πρέπει να χρησιμοποιούνται πατάτες, μεγαλύτερου μεγέθους από ένα αυγό για τη σπορά. Όταν ο σπόρος έχει 3-4 ζωηρά μάτια, η σοδειά αποδίδει μεγαλύτερες πατάτες. Για αυτό κάποιοι καλλιεργητές συνηθίζουν κατά το φύτεμα της ολόκληρης πατάτας, να στραβώνουν τα άλλα μάτια με το μαχαίρι και να αφήνουν μόνο ένα ζωηρό μάτι στη κορυφή. Το στράβωμα όμως αυτό των ματιών απαιτεί πολύ εργασία και για αυτό χρησιμοποιούνται στη πράξη πατάτες με 5-6 μάτια το πολύ, ή χρησιμοποιείται για σπορά μόνο το τμήμα της κορυφής από τις πατάτες. Πατάτες με περισσότερα μάτια παράγουν πολλούς μεν βλαστούς αλλά αδύνατους και η σοδειά από αυτές αποτελείται από πολλές αλλά μικρές πατάτες.

Σπόρος ολόκληρος και σπόρος κομμένος

Τα πειράματα ειδικών επιστημών απέδειξαν, ότι ολόκληρη η πατάτα σαν σπόρος είναι προτιμότερη από την κομμένη. Ο κομμένος σπόρος αποδίδει συνήθως 20-30% μικρότερες σοδειές από τον ολόκληρο σπόρο σε μέγεθος αυγού, ο οποίος έχει το ίδιο βάρος με τα κομμάτια. Αλλά και οι μικρές πατάτες για σπορά είναι προτιμότερες και αποδίδουν μεγαλύτερη σοδειά από τα κομμάτια του ιδίου βάρους.

Σε πειράματα σε 4 ίδια χωράφια που φυτεύτηκαν μεγάλες, μέτριες, μικρές, κομμένες πατάτες, τα αποτελέσματα ήταν τα εξής:

Μεγάλες πατάτες 94 οκάδες

Μεσαίες πατάτες 78 οκάδες

Μικρές πατάτες 76 οκάδες

Με κομμάτια 64 οκάδες

Σε μία μόνο περίπτωση η κομμένη πατάτα αποδίδει σχετικός καλή σοδειά και υγιή φυτά. Όταν κόβεται στη μέση κατά πλάτος σε δύο τμήματα, το τμήμα της κορυφής και το τμήμα του ομφαλού. Από αυτά για τη σπορά θα χρησιμοποιηθεί το τμήμα της κορυφής που έχει τα ζωηρότερα μάτια, κομμένο στο μέγεθος του αυγού της κότας. Η κοπή με κοφτερό μαχαίρι μπορεί να γίνεται σιγά σιγά από την εποχή της συλλογής έως την εποχή της σποράς της πατάτας. Τα κομμάτια για τη σπορά διατηρούνται σε λεπτά στρώματα 20 εκατοστών εντός ξηρού και καλώς αεριζόμενου χώρου και όχι σε σωρούς.

Όταν οι παραπάνω μέθοδοι δεν μπορούν να εφαρμοστούν και θέλουμε να κάνουμε οικονομία σπόρου, πρέπει να χωρίζουμε τη πατάτα για σπορά στα δύο κατά μήκος. Με αυτό τον τρόπο κάθε κομμάτι έχει τον ίδιο περίπου αριθμό ματιών και τα μισά της κορυφής και τα μισά του ομφαλού. Χρησιμοποιούνται σε αυτή την περίπτωση για σπορά και τα 2 κομμάτια. Όταν οι πατάτες κόβονται σε ακόμα μικρότερα κομμάτια, το οποίο είναι το χειρότερο, πρέπει να έχει τουλάχιστον 3 μάτια το καθένα. Συνήθως κόβετε η πατάτα στα τέσσερα κατά μάκρος, για να μοιράζονται τα μάτια της κορυφής και του ομφαλού το ίδιο σε όλα τα κομμάτια. Η χρησιμοποίηση κομμένων πατατών για σπορά, εκτός ότι επιφέρει ελάττωση σοδειάς, αφήνει και πολλά κενά στα πατατοχώραφα. Γιατί πολλοί από τους κομμένους σπόρους προσβάλλονται ευκολότερα από διάφορες ασθένειες και κυρίως της γάγγραινας του κορμού λόγο των πληγών και καταστρέφονται.

Εκτός όμως από αυτό, το κόψιμο προκαλεί και αργοπορία στην ωρίμανση των πατατών.

Τέλος όποιος έχει λίγες μόνο πατάτες από μια εκλεκτή ποικιλία, την οποία θέλει να πολλαπλασιάσει γρήγορα, φυτεύει αυτές σε εύφορη γη και όταν αναβλαστήσουν, χωρίζει κάθε βλαστό και τον μεταφυτεύει χωριστά, όπως γίνεται στη λαχανοκομία και ανθοκομία από τους κηπουρούς.

Προπαρασκευή του σπόρου

Δεν πρέπει να χρησιμοποιείται η πατάτα για την ανοιξιάτικη σπορά μόλις την βγάλουμε από την αποθήκη, αλλά πρέπει να την αφήνουμε σε στρώματα 20-30 εκατοστόμετρων για 2-3 βδομάδες σε υπόστεγο ή στην ύπαιθρο ή στον αέρα, για να στεγνώσει και μετά να την φυτεύουμε. Επίσης όταν μεταχειριζόμαστε κομμάτια για σπορά, πρέπει να κόβουμε την πατάτα πριν 3-4 εβδομάδες και να τα στεγνώνουμε μα τον ίδιο τρόπο και μετά να τα φυτεύουμε.

Είναι αληθές, ότι ενίοτε η στεγνωμένη πατάτα αργεί να φυτρώσει, αλλά άμα φυτρώσει αναλαμβάνει ζωηρή βλάστηση και εξουδετερώνει την αργοπορία. Οι στεγνωμένες μάλιστα πατάτες που χρησιμοποιούνται για σπορά δίνουν όχι μόνο μεγαλύτερες αλλά και πιο πρώιμες σοδειές. Όταν δε έχει κανείς αρκετό καιρό, για να στεγνώσει τις κομμένες πατάτες διευκολύνει την επούλωση των πληγών τους με το πασπάλισμα αυτών με στάχτη ή με σκόνη ασβέστη ή με χώμα.

Για την φθινοπωρινή πατάτα (σπορά Ιουλίου-Αυγούστου) χρησιμοποιείται ο σπόρος της πρώιμης καλοκαιρινής πατάτας, η οποία συλλέγεται τέλη Μαΐου-Ιουνίου. Οι πατάτες αυτές τοποθετούνται μετά την συλλογή τους σε σκιερό μέρος σε στρώμα 30 περίπου εκατοστών πάχους, στο έδαφος ή σε σανίδες ή σε άχυρα και σκεπάζονται ελαφρός με χόρτα ή άχυρα.

Καταβρέχονται δε ελαφρά ανά περιόδους με ποτιστήρι. Οι πατάτες αυτές αρχίζουν να πρασινίζουν σιγά σιγά και τα μάτια αρχίζουν να φουσκώνουν. Μετά από 40-50 ημέρες ο σπόρος είναι κατάλληλος για σπορά. Εάν οι πατάτες χρησιμοποιηθούν απ’ ευθείας για σπορά δεν φυτρώνουν όλες και αφήνουν κενά στα χωράφια.

Προβλάστηση της ανοιξιάτικης σποράς

Οι κηπουροί των παραμεσόγειων περιοχών συνηθίζουν να φυτεύουν την άνοιξη πατάτες, οι οποίες έχουν προηγμένως πρασινίσει και βλαστίσει. Με αυτό τον τρόπο η σοδειά γίνεται μεγαλύτερη, οι πατάτες περιέχουν περισσότερο άμυλο και το σπουδαιότερο ωριμάζουν γρηγορότερα.
Ο τρόπος προβλαστήσεως είναι ο εξής: Κατασκευάζονται τελάρα με ορθογώνια πλαίσια, με μήκος πλευρών 45-55 εκατοστών. Τα πλάγια πλευρά έχουν ύψος 10-12 εκατοστά και πόδια 5-10 εκατοστών ώστε να υπάρχει μεταξύ τους διάστημα για να διέρχεται ο ήλιος και ο αέρας. Το πάτωμά τους που μπορεί να γίνει με σύρμα σε κάποια μορφή σχάρας.
 
Οι πατάτες για σπορά τοποθετούνται όρθιες και η μία παραπλεύρως προς την άλλη, έξι εβδομάδες πριν την σπορά τους. Τα πλαίσια με την πατάτα τοποθετούνται κατόπιν σε σκιερό μέρος είτε σε υπόστεγο ή κάτω από δέντρα σε τοποθεσία ευάερη και φωτεινή και αφήνονται μέχρι την σπορά τους. Εάν υπάρχει φόβος παγετών τοποθετούνται σε αποθήκη φωτεινή και ευάερη.
 
Όταν η θερμοκρασία ανέλθει στους 12 βαθμούς καταβρέχουν την πατάτα ελαφρώς με νερό της ίδιας θερμοκρασίας. Στην ανάγκη θερμαίνουν την αποθήκη. Με αυτό τον τρόπο φουσκώνουν τα μάτια και βλασταίνουν. Οι πατάτες στην αρχή πρασινίζουν και κατόπιν αναπτύσσουν τους βλαστούς τους μέσα στα πλαίσια.
Όταν οι βλαστοί φτάσουν μήκος από 1-1.5 εκατοστό, μεταφέρονται με τα πλαίσια στους αγρούς και φυτεύονται μετά προσοχής για να μην σπάσουν οι τρυφεροί βλαστοί γιατί τότε ο σπόρος γίνεται άχρηστος. Η αύξηση της σοδειάς με την προβλάστηση αποδείχτηκε ότι είναι σοβαρή και ιδίως όταν φυτεύονται προβλαστημένα κομμάτια πατάτας.
 
Στη Γαλλία η διαφορά υπέρ του προβλαστημένου σπόρου έφτασε 500-600 οκάδες το στρέμμα. Ιδίως η προβλάστηση είναι απαραίτητη, όταν φοβόμαστε ασθένειες από νηματώδη.

Τι ποσό σπόρου χρειάζεται στο στρέμμα
Όπως είπαμε ο καλύτερος σπόρος είναι η ολόκληρη πατάτα στο μέγεθος αυγού κότας. Στις πολύ παραγωγικές και όψιμες ποικιλίες το βάρος κάθε σπόρου πρέπει να είναι περίπου 30-50 δράμια. Στις συνηθισμένες 20-25 δράμια και στις πρώιμες 15-20. Εάν οι πατάτες φυτευθούν σε απόσταση 25-35 εκατοστά η μία από την άλλη υπολογίζεται ότι θα χρειαστούν 150-400 οκάδες ανά στρέμμα, αναλόγως της πρωιμότητας της ποικιλίας. Δηλαδή οι πολύ όψιμες 400 οκάδες, οι μεσαίες 200-250 και οι πρώιμες 150-200 οκάδες. Εάν φυτευθούν σε αποστάσεις 40 εκατοστών θα χρειαστούν 100-250 οκάδες.
 
Στην κεντρική και βόρεια Ευρώπη όπου η φύτευση γίνεται συνήθως σε γραμμές που απέχουν 50 εκατοστά και τα φυτά απέχουν 40 εκατοστά εντός της γραμμής αυτής, ο αναγκαίος σπόρος είναι 75-200 οκάδες το στρέμμα.
Από συγκριτικά πειράματα που έγιναν στην Γαλλία απεδείχθη, ότι όταν χρησιμοποιήθηκε μεγαλύτερος σπόρος, η σοδειά απέδωσε παραπάνω από το διπλάσιο της διαφοράς του βάρους του μεγάλου από τον μικρό σπόρο.

Το φύτεμα της πατάτας
Όταν φυτευτεί η πατάτα, δεν φυτρώνει εάν η θερμοκρασία είναι μικρότερη των 4 βαθμών. Τα πρώτα φύλλα εμφανίζονται όταν η μέση θερμοκρασία του αέρα είναι 10-12 βαθμοί, μετά από 15-25 ημέρες μετά την φύτευσή της πατάτας. Η ανθοφορία αρχίζει μετά από 35-40 ημέρες, εφόσον η μέση θερμοκρασία του αέρα είναι 14-16 βαθμούς. Η τέλεια ανάπτυξη των κονδύλων εντός της γης, δηλαδή η τέλεια ωρίμανση της πατάτας , τελειώνει συνήθως μετά 45-60 ημέρες μετά την άνθηση της πατάτας. Δηλαδή η διάρκεια της βλαστήσεως της πατάτας είναι συνήθως 100-130 ημέρες. Υπάρχουν βέβαια πρώιμες ποικιλίες που ωριμάζουν σε 70-80 ημέρες και άλλες όψιμες, που ωριμάζουν μετά από έξι μήνες.
 
Η Ελλάδα όπως και άλλες παραμεσόγειες χώρες ανήκουν σε αυτές που διακρίνονται για την ξηρασία τους κατά τους θερινούς μήνες μέχρι του φθινοπώρου. Η ξηρασία αυτή επιβραδύνει μέχρι και σταματά ακόμη την ανάπτυξη των ποωδών φυτών.
 
Η ξερική πατάτα στην Ελλάδα είναι μονόφορη, σπέρνεται τους μήνες της ανοίξεως από Φεβρουάριου μέχρι τον Απρίλιο και συγκομίζεται κατά τον Ιούνιο και Ιούλιο. Η πατάτα στην Ελλάδα έχει ανάγκη πολλών ποτισμάτων για να αποδώσει μεγάλη σοδειά που μπορεί να φτάσει τις 3500 οκάδες το στρέμμα.
Η ποτιστική πατάτα επιτυγχάνει και στα θερμότερα μέρη της Ελλάδος.
Η ποτιστική πατάτα στην Ελλάδα είναι δίφορη, φυτεύεται 2 φορές το χρόνο και κάνει 2 σοδειές. Εάν φυτεύεται κατά τους μήνες της άνοιξης (σπορά ανοιξιάτικη), δηλαδή από Φεβρουάριο μέχρι αρχές Μαΐου, συγκομίζεται μετά από 100-120 ημέρες από την φύτευσή της, δηλαδή αρχίζει να ωριμάζει από τέλος Μαΐου μέχρι Αυγούστου.
 
Η πατάτα αυτή συνήθως ονομάζεται πρώιμη ή καλοκαιρινή πατάτα.
Οι πατατοκαλλιεργητές, κυρίως στη νότια Ελλάδα που διαθέτουν νερό, φυτεύουν πατάτα και κατά τον Ιούλιο-Αύγουστο (καλοκαιρινή σπορά). Οι φυτεμένες αυτές πατάτες, ωριμάζουν και συγκομίζονται κατά τον Νοέμβριο-Δεκέμβριο.
Η πατάτα αυτή ονομάζεται όψιμη ή φθινοπωρινή ή χειμωνιάτικη πατάτα.

Λίπανση της πατάτας
Μέσω πειραμάτων ο Γάλλος γεωπόνος Γκαρολά απέδειξε ότι μια όψιμη ποικιλία καλλιεργούμενη στη Β. Ευρώπη παρήγαγε 2400 οκάδες ανά στέμμα και απορρόφησε τα εξής ποσά θρεπτικών βασικών συστατικών

Άζωτο 12 οκάδες
Φωσφορικό οξύ 4 ½ οκάδες
Κάλιο 22 οκάδες
Ασβέστιο 10 οκάδες

Για να κάνουμε μια σύγκριση σημειώνουμε ότι μία καλή σοδειά σιταριού 250 οκάδων ανά στρέμμα απαιτεί περίπου κατά τον ίδιον, τις επόμενες ποσότητες θρεπτικών συστατικών κατά στρέμμα:

Άζωτο 10 οκάδες
Φωσφορικό οξύ 5 ½ οκάδες
Κάλιο 11 οκάδες
Ασβέστιο 4 οκάδες

Η χλωρή λίπανση της πατάτας
Σε πολλά μέρη δεν υπάρχει κοπριά και για αυτό είναι δύσκολη η καλλιέργεια της πατάτας και των λαχανικών γενικά. Ο τρόπος για διορθωθεί εν μέρει η έλλειψη αυτής, είναι στα χωράφια πριν φυτεύσουμε πατάτα, σπείρουμε την προηγούμενη χρονιά πεταχτά την κατάλληλη εποχή ή βίκο ή σινάπι σε όλα τα χωράφια, ή λαθούρια ή κουκιά στα αργιλώδη, ή λούπινα στα πυριτικά (ξηρά και φτωχά σε ασβέστη).
 
Όταν τα φυτά αυτά φθάσουν στο άνθος τους, με ένα κύλινδρο ή μια σβάρνα ξύλινη πατιούνται και κατόπιν οργώνεται το χωράφι, ώστε να θαφτούν τα φυτά μέσα στη γη την κατάλληλη εποχή. Τα φυτά αυτά σαπίζουν σε λίγο χρόνο μέσα στο χώμα και γίνονται είδος κοπριάς (χλωρό λίπασμα).

Πηγή: Η πατάτα-Παναγιώτου Α. Δεκάζου-Παράρτημα «Γεωργικού δελτίου» Φεβρουαρίου 1933

*Οκά=1282 γραμμάρια

ftiaxno.gr

Παστέλι το σαρακοστιανό…και θρεπτικό…!

γράφει η «σταγόνα»

Με αφορμή τη νηστεία της σαρακοστής που διανύουμε…είναι ευκαιρία να επιλέξουμε τα σωστά σνακ για να μας κρατάνε σε φόρμα…Ένα από αυτά είναι το παστέλι!!!

   Το παστέλι είναι γνωστό από την αρχαιότητα, το συναντάμε…

• στον ΄Ομηρο και την Ιλιάδα, λέγοντας μας ότι το παστέλι αναφερόταν με την ονομασία ίντριον, σαν πλακούντας με μέλι και σουσάμι, που τον έτρωγαν οι ΄Ελληνες για να μπορούν να αντέχουν στις κακουχίες του πολέμου. 

• στον Ηρόδοτο κατά τον 5ο αιώνα π.Χ.: ἱστάντες δὲ τοὺς χοροὺς τρωκτὰ σησάμου τε καὶ μέλιτος ἐποιήσαντο νόμον φέρεσθαι, ἵνα ἁρπάζοντες οἱ τῶν Κερκυραίων παῖδες ἔχοιεν τροφήν.  

• τον λεξικογράφο Ησύχιο  <> σησαμίς. καὶ πλακοῦς ἐκ σησάμης

• στα έργα του Αριστοφάνη «Αχαρνής», «άμυλοι, πλακούντες, σησαμούντες. ίτρια» (ζυμαρικά, πίττες, παστέλια, παξιμάδια) και στις «Θεσμοφοριάζουσες» «τον σησαμούνθ‘ όν κατέφαγες» (το παστέλι που έχεις φάει).

• τέλος αναφέρεται ότι ήταν σύμβολο γονιμότητας και προσφέρονταν στους καλεσμένους και κυρίως στη νύφη, μετά τη γαμήλια τελετή, καθώς διάβαινε το κατώφλι του σπιτιού.

   Το παστέλι αποτελείται από δύο πολύ θρεπτικά συστατικά, μέλι και σουσάμι. 

·         Το μέλι, αποτελεί τη μετατροπή της πεμπτουσίας των φυτών, βοτάνων και λουλουδιών, σε μία μοναδική ουσία με 182 στοιχεία, μεταξύ των οποίων ξεχωρίζουν οι βιταμίνες, τα αμινοξέα, τα ένζυμα, τα μεταλλικά στοιχεία κ.α. Το μέλι είναι φυσικό και ατοξικό προϊόν, ενώ αφομοιώνεται εύκολα από τον οργανισμό, χωρίς να τον επιβαρύνει. Χαρακτηρίζεται από βακτηριοστατική και καρδιοτροφική δράση, συμβάλλει στην μείωση της αρτηριακής πίεσης, βοηθά στην αντιμετώπιση της δυσπεψίας και έλκους. Επίσης, συμβάλλει στην καλύτερη αντιμετώπιση του σακχαρώδη διαβήτη και καλύπτει απόλυτα τις ανάγκες του οργανισμού για γλυκαντικές ουσίες. Είναι ωφέλιμο για όλους τους ανθρώπους και ιδιαίτερα για όσους έχουν ανάγκη τόνωσης, λόγω ειδικών συνθηκών ή σωματικής και πνευματικής κόπωσης. Με λίγα λόγια, θεωρείται γιατρικό της Ελληνικής φύσης με αυτές τις εντυπωσιακές ιδιότητες, ενώ πρέπει να γνωρίζουμε ότι ένα κουταλάκι μέλι περιέχει μόνο 21 θερμίδες.

·         Το σουσάμι περιέχει περίπου 20% πρωτεΐνη, πλούσια σε θειούχα αμινοξέα (κυστίνη, μεθειονίνη και τρυπτοφάνη). Πειράματα έχουν αποδείξει ότι η πρωτεΐνη του σησαμιού όχι μόνο περιέχει τα απαραίτητα αμινοξέα σε ποσότητα και ισορροπία επιθυμητή για τη διατροφή, αλλά είναι και ιδιαίτερα εύπεπτη. Επίσης, περιέχει σημαντικές ποσότητες βιταμινών, όπως B1, B2, B3, E κ.α. Σε σχέση με τα μέταλλα, το σησάμι είναι εξαιρετικά πλούσιο σε ασβέστιο, φωσφόρο, κάλιο, μαγνήσιο, ψευδάργυρο, σίδηρο και σελήνιο σε αντίθεση με το ρύζι και το σιτάλευρο, τα οποία είναι φτωχές πηγές των μετάλλων αυτών. Τέλος, οι λιγνάνες, οι οποίες περιέχονται στο σησάμι, είναι χημικές ενώσεις μικρού μοριακού βάρους οι οποίες περιέχουν πυροξυ-φαινυλοπροπάνιο.

    Προς το τέλος του 20ου αιώνα, το παστέλι κυκλοφορούσε στην Ελλάδα συσκευασμένο σε παραλληλόγραμμα τεμάχια των 120-150 γραμμαρίων με αρκετά μαλακή υφή (μελάτο). Σήμερα το παστέλι βρίσκεται στην αγορά και σε μικρότερες συσκευασίες αλλά και σε προϊόντα με διαφορετική υφή (μελάτο, τραγανό). Υπάρχουν δε και άλλα γλυκά προϊόντα στα οποία το σουσάμι έχει αντικατασταθεί από ξηρούς καρπούς (αμύγδαλα κυρίως).
 

   Συμπεραίνουμε λοιπόν ότι αποτελεί μια πρακτική και γρήγορη επιλογή, εντός και εκτός σπιτιού, με ιδιαίτερα υψηλή διατροφική αξία. Τι καλύτερο λοιπόν υπάρχει για το παιδί στο σχολείο, τον αθλητή πριν και μετά την προπόνηση, τον εργαζόμενο στη δουλειά, αλλά και όποιον επιθυμεί να τρέφεται σωστά, από την κατανάλωση ενός παστελιού!

ΣΥΝΤΑΓΗ ΓΙΑ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΠΑΣΤΕΛΙ 

ΥΛΙΚΑ

• ½ κιλό σουσάμι
• ½ κιλό  μέλι
• ½ κιλό ζάχαρη

ΕΚΤΕΛΕΣΗ

Σε μια κατσαρόλα μικρή βάζουμε το μέλι να πάρει μια βράση, ρίχνουμε την ζάχαρη και ανακατεύουμε ωσότου καραμελώσει το μείγμα (να βγάζει χοντρές φουσκάλες).  Προσθέτουμε το σουσάμι και αφήνουμε να βράσει λίγο μαζί με το μείγμα (προσοχή μην βράσει πολύ). Στη συνέχεια ρίχνουμε το μείγμα σε μια μακρόστενη φόρμα από κέικ, αφού προηγουμένως έχουμε τοποθέτηση μέσα μια λαδόκολλα, αφήνουμε το μίγμα για 10 λεπτά και χαράζουμε ελαφρά το σχήμα που θέλουμε να κόψουμε το παστέλι αφού κρυώσει καλά κόβουμε έως κάτω εκεί που έχουμε χαράξει και τοποθετούμε το παστέλι σε μπολ που κλείνει αεροστεγώς, για να το διατηρήσουμε πολύ καιρό.

Ντομάτα: Σπορά – Φύτεμα – Καλλιέργεια

Φύτευση ντομάτας από σπόρους

Σπείρε τε τους σπόρους 6 εβδομάδες πριν από την τελευταία ημερομηνία παγετού στην περιοχή σας. Φυτέψτε το σπόρο 1-1.5 cm βαθιά σε κομπόστα για σπόρους και διατηρήστε τη θερμοκρασία μεταξύ 24-29 C για την καλύτερη βλαστικότητα.

Οι ντοματιές χρειάζονται 12-14 ώρες φωτός την ημέρα για μην γίνουν ψιλόλιχνες. Όταν στα φυτά έχουν παραχθεί τέσσερα φύλλα, μεταμοσχεύστε τα φυτά σε μεγαλύτερες γλάστρες για την προώθηση της ανάπτυξης της ρίζας.

Μετά τη μεταμόσχευση, κρατήστε τα φυτά σε χαμηλότερη θερμοκρασία τη νύχτα, από 10-13 C, για την προώθηση της ανθοφορίας νωρίτερα σε ορισμένες ποικιλίες. Οι ημερήσιες θερμοκρασίες θα πρέπει να αυξηθούν στους 24-29 C για την προώθηση ταχείας ανάπτυξης…

Εκθέστε τα φυτά στις εξωτερικές συνθήκες δηλαδή στο φως και στον αέρα περίπου 10 ημέρες, για να σκληρύνει και να χοντρύνει το στέλεχος τους. Το πότισμα θα πρέπει να γίνεται με μέτρο, ούτε πολύ ούτε λίγο, για να μην καθυστερήσει η ανάπτυξη των φυτών. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε υγρό οργανικό λίπασμα αν τα φύλλα κιτρινίζουν. Κρατήστε τα επίπεδα του φωσφόρου υψηλό. Πάρα πολύ άζωτο θα καθυστερήσει την καρποφορία.

Μεταμόσχευση

Για τη μεταμόσχευση στον κήπο σας, η μέση θερμοκρασία του εδάφους θα πρέπει να είναι περίπου από 15-18 C διαφορετικά τα φυτά θα γίνουν κίτρινα ή κοντά και θα έχουν αργή καρποφορία.

Οι ντομάτες πρέπει να μεταμοσχευθούν στις τελικές θέσεις τους στο έδαφος, όταν είναι περίπου 15 εκατοστά.

Οι ντομάτες έχουν δύο χωριστές περιοχές ριζών. Η πάνω περιοχή είναι ειδικευμένη για να απορροφάει τις θρεπτικές ουσίες από το νερό. Τα χαμηλότερα μέρη των ριζών απορροφούν το νερό αλλά είναι λιγότερο ικανά να απορροφήσουν τις θρεπτικές ουσίες. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε αυτές τις εξειδικευμένες ρίζες, για να καλλιεργήσετε πιο υγιέστερες και παραγωγικές ντομάτες μεταφυτεύοντας τις βαθειά, αφήνοντας μόνο τα πάνω φύλλα να προεξέχουν και σκεπάζοντας τον κορμό τους με χώμα. Αυτό θα έχει σαν αποτέλεσμα την ανάπτυξη και άλλων ριζών από τον κορμό τους. Έτσι θα απορροφούν περισσότερες θρεπτικές ουσίες από ότι κανονικά.

Προτεινόμενη απόσταση φύτευσης

Η απόσταση φύτευσης στις σειρές μεταξύ των φυτών θα πρέπει να είναι από 60 έως 90 cm.Μπορείτε να φυτέψετε την ντομάτα μέχρι απόσταση 45 cm και κυρίως στα παρτέρια, να ξέρετε όμως ότι οι ντοματιές απωθούνται μεταξύ τους, για αυτό είναι καλό να τηρούνται οι αποστάσεις. Η απόσταση μεταξύ των σειρών πρέπει να είναι 90-120 cm.

Συγκαλλιέργεια ντομάτας

Η ντομάτα καλλιεργείται μαζί με σκόρδο, κατιφές, κρεμμύδι, μαϊντανό, σχοινόπρασο, καπουτσίνο, καρότο, τσουκνίδα, βασιλικό, μέντα, μελλισσόχορτο. Η καλλιέργεια σκόρδου ανάμεσα στις ντομάτες τις προστατεύει από τον τετράνυχο, ο κατιφές από έντομα και νηματώδεις του εδάφους, ενώ η τσουκνίδα η μέντα και το μελισσόχορτο καλυτερεύει την ποιότητά της. Ο βασιλικός απωθεί τις μύγες, τα κουνούπια και τα σκουλήκια των καρπών, τις βοηθάει στις ασθένειες και συμβάλει στην ανάπτυξή τους. Οι ντομάτες δεν έχουν πρόβλημα να καλλιεργούνται στο ίδιο μέρος κάθε χρόνο.

Δεν καλλιεργείται με πατάτες, μάραθο, καλαμπόκι, αγγούρι, λάχανο, μπρόκολο, κουνουπίδι, γογγύλι, άνηθο. Μην τις φυτεύεται κάτω από καρυδιές για την αποφυγή της μάρανσις του καρυδιού.

Ασθένειες

Φυτέψτε ντομάτες ανθεκτικών ποικιλιών για διαρκή συγκομιδή. Οι ασθένειες της μάρανσις των φύλλων, όπως η πρόωρη μάρανση και η αλτενάρια αρχίζουν να εμφανίζονται περίπου στις αρχές Ιουλίου, που τα φυτά είναι πιο ευαίσθητα μόλις αρχίζει η παραγωγή καρπών. Για να μειωθούν τα προβλήματα των ασθενειών, φυτέψτε ανθεκτικές ποικιλίες και αλλάξτε την καλλιέργεια τομάτας σε διάφορα μέρη του κήπου κάθε χρόνο, με τη χρήση μιας τριετούς εναλλαγής. Η μάρανση από φουζαρίωση, μια ασθένεια που προκαλείται από ένα μύκητα του εδάφους, εμφανίζεται από τα μέσα έως τα τέλη της καλλιέργειας στις νότιες περιοχές. Όταν υπάρχουν προβλήματα μάρανσις από τη φουζαρίωση συνιστάται εξαετές πρόγραμμα εναλλαγής ή χρήση ανθεκτικών ποικιλιών. Μην φυτεύετε μελιτζάνες, πιπεριές, πατάτες, σε μολυσμένο έδαφος κατά τη διάρκεια της περιόδου εναλλαγής. Η πρόωρη μάρανση και η ανθράκωση είναι κοινές ασθένειες, και ευνοούνται από τη ζέστη και την υγρασία. Η καθυστερημένη μάρανση είναι πιο κοινή στις χερσαίες περιοχές και πιο ψηλές περιοχές, ειδικά κατά τη διάρκεια της άνοιξης και του φθινοπώρου.

Λίπανση ντομάτας

Η μάρανση και η πτώση των λουλουδιών αντιμετωπίζονται εξασφαλίζοντας επαρκές επίπεδο προστασίας του εδάφους σε ασβέστιο, και σταθερή υγρασία. Ο φώσφορος είναι απαραίτητος στα πρώτα στάδια της καλλιέργειας και ιδιαίτερα στην εποχή του σχηματισμού των άνθεων.

Το κάλιο είναι απαραίτητο στο δέσιμο και στην αύξηση του μεγέθους των καρπών.

Η πτώση, η κακή ποιότητα των καρπών και η χαμηλή παραγωγή, είναι αποτέλεσμα της ανεπάρκειας καλίου. Το κάλιο παίζει ακόμα σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση των ασθενειών όπως η φουζαρίωση, η βερτιτσιλίωση, η αλτερνάρια, η σήψη του στελέχους και το κλαδοσπόριο κ.α. Η ντομάτες που φυτεύονται σε υγιές έδαφος δεν θα έχουν σοβαρά προβλήματα από ασθένειες.

Το μαγνήσιο είναι ακόμα απαραίτητο στην καλλιέργεια της ντομάτας. Η έλλειψη του μαγνησίου έχει σαν αποτέλεσμα την μειωμένη απόδοση της παραγωγής και την υποβάθμιση της ποιότητας του καρπού.

Γεύση

Το είδος λιπάσματος που χρησιμοποιείται έχει επίπτωση στη γεύση της τομάτας. Πολύ νόστιμες ντομάτες είναι μερικές φορές το αποτέλεσμα υπό ορισμένες συνθήκες καλλιέργειας. Αποφύγετε να συντηρείτε τομάτες στο ψυγείο διότι θα καταστρέψει το μεγαλύτερο μέρος της γεύσης της. Οι ντομάτες είναι καλύτερα να αποθηκεύονται σε θερμοκρασίες δωματίου πάνω από τους 10 C.

Συμβουλές

Ο καύσωνας πρέπει να βρίσκει τα φυτά μας ποτισμένα. Φροντίζουμε να ποτίζουμε απογευματινές ή βραδινές ώρες, διαφορετικά καίγονται οι ανθοταξίες.

Εφαρμόζουμε εδαφοκάλυψη για την διατήρηση της υγρασίας του εδάφους.

Οι ψεκασμοί πρέπει να γίνονται τις απογευματινές ή τις πρώτες πρωινές ώρες της ημέρας και ποτέ κατά την διάρκεια πλήρης ηλιοφάνειας..

Οι λιπάνσεις κατά την διάρκεια του καύσωνα δεν επιτρέπονται διότι τα φυτά δεν μπορούν να απορροφήσουν θρεπτικά στοιχεία όταν η θερμοκρασία είναι μεγαλύτερη από 35C . Με την προσθήκη λιπασμάτων κατά την περίοδο του καύσωνα υπάρχει πιθανότητα να κάψουμε το ριζικό σύστημα των φυτών και να δημιουργήσουμε πύλες εισόδου παθογόνων από το ριζικό σύστημα.

Οι ντομάτες ανοίγουν και σκάνε όταν γίνετε ακανόνιστο πότισμα με αποτέλεσμα να χαλάνε γρηγορότερα. Προσοχή στα ποτίσματα λοιπόν…

ΒΙΝΤΕΟ με συμβουλές για τη φύτευση, το σωστό βάθος 
μεταφύτευσης και τρόπους για την υποστύλωση της ντομάτας

ΒΙΝΤΕΟ για το κλάδεμα της ντομάτας

Βέβαια αυτό το κλάδεμα δεν μπορεί να εφαρμοστεί στην Ελλάδα με τον δυνατό και διαρκή ήλιο παρά μόνο σε περιοχές που οι ντομάτες βρίσκονται υπό σκιά…

ΕΙΔΗ ΚΑΙ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΝΤΟΜΑΤΑΣ
Υπάρχουν περίπου 1200 ποικιλίες ντομάτας. Ας δούμε μερικές βασικές και διαδεδομένες:

Ace 55
80 ημερών. Η Ace είναι μεσαίου μεγέθους κόκκινες τομάτες με λεπτή φλοίδα και γλυκιά γεύση. Έχουν πολύ καλή αντίσταση στις ασθένειες και είναι ανθεκτικές στο σκάσιμο και στα χτυπήματα. Αντέχει στις άνυδρες, άγονες και ξηρές περιοχές και είναι ευρέως διαδεδομένη στην περιοχή της νότιας Μεσογείου και στην χώρα μας. Είναι πολύ καλή για αυτούς που δεν τους αρέσει η όξινη γεύση της τομάτας. Αυτό όμως καθιστά την Ace 55 μια κακή επιλογή για κονσερβοποίηση. Αν θέλετε να κάνετε πάστα από αυτή την ποικιλία θα πρέπει να την μαγειρέψετε ή να προσθέσετε λεμόνι, κάτι που οφείλεται στη χαμηλή περιεκτικότητα σε οξέα. Χρησιμοποιείτε κυρίως σε σαλάτες αλλά και σε γεμιστά.

Brandywine
74 ημερών. Χρονολογείται από το 1800, αυτή η ροζ ντομάτα θεωρείται από πολλούς ως η καλύτερη από όλους σε γεύση. Μεγάλες με λεπτή φλούδα που φτάνουν μέχρι τα 450 γραμμάρια. Τα φύλλα της μοιάζουν με της πατάτας. Δεν είναι ανθεκτική σε ασθένειες αλλά είναι ένα από τις καλύτερες γευστικές ντομάτες.Χρησιμοποιείτε σε σαλάτες και σάντουιτς.

Cherokee Purple
85 ημερών.Αυθεντική ποικιλία πριν το 1890 από το Tennessee, Τσερόκι ινδιάνικης καταγωγής.
Έχει εξαιρετική γεύση και άρωμα, για μένα την καλύτερη από όλες. Έχει συμπαγή πυκνή σάρκα, ζουμερή υφή, με μικρούς σπόρους ακανόνιστα διάσπαρτους. Κάνει για σαλάτες αλλά και γεμιστά. Είναι ανθεκτική σε ασθένειες, έχει καλή αντίσταση στην σεπτόρια των φύλλων και αντέχει στα νότια ζεστά μέρη. Κάνει μεγάλους καρπούς (250-400 γραμμάρια) και εξωτερικά είναι ομαλή με ελαφρές ραβδώσεις. Ωριμάζει σε σκοτεινά σκιερά μέρη και γίνετε από ροζ μωβ. Μερικές φορές ονομάζεται και μαύρη ντομάτα. Το χρώμα το μεταφέρει μέσω της σάρκας της, κυρίως στο τέλος του στελέχους.Τα σπόρια της περιβάλλονται από πράσινη γέλη.

Gregory’s Altai
67 ημερών. Μια ποικιλία ντομάτας από τη Σιβηρία από τα βουνά Αλτάι. Είναι πρώιμη ποικιλία και δίνει μεγάλες ροζ ντομάτες. Η γεύση της είναι γλυκιά και όξινη και παράγει ντομάτες όλη την εποχή. Κάνει για σαλάτες αλλά και γεμιστά.

Mortgage Lifter
83 ημερών. Πρόκειται για μια βελτιωμένη έκδοση του ‘Radiator Charlie’s, στην οποία έχει προστεθεί αντίσταση στις ασθένειες, οι καρποί έχουν γίνει πιο ομοιόμορφοι και στην ωρίμανση γίνονται κόκκινες και όχι ροζ-κόκκινες. Τα φρούτα είναι μεγάλα, (250-400 γραμμάρια) και είναι πολύ παραγωγικές. Αποτελεί μία από τις πιο παραγωγικές και αξιόπιστες ντομάτες και είναι παραγωγική μέχρι τον παγετό. Πρόκειται για μια εξαιρετική ποικιλία για το σπίτι ή για πώληση.

Oxheart
88 ημερών. Το σχήμα της καρδιάς του βουβαλιού είναι το αποτέλεσμα ενός μόνο γονιδίου μετάλλαξης, που έγινε περίπου το 1925. Παράγουν πολύ μεγάλες, ροζ, σε σχήμα καρδιάς του βουβαλιού ντομάτες, βάρους από 400 έως 900 γραμμάρια. Η γεύση της είναι σταθερή και σαρκώδης, με λίγους σπόρους και ήπια γεύση.

Roma VF
75 ημερών. Μία πολύ δημοφιλής ντομάτα σε σχήμα αχλαδιού. Έχει διαδοθεί και προσαρμοστεί παντού. Τα φρούτα ωριμάζουν ομοιόμορφα. Έχει καλή αντοχή στις ασθένειες, τη ζέστη και στα σκουλήκια των καρπών. Είναι από τις πιο αξιόπιστες ντομάτες για πάστα και κονσερβοποίηση.

Stupice
62 ημερών. Τσεχοσλοβακικής καταγωγής. Η Stupice είναι πρώιμη ποικιλία, παραγωγική, ανεκτική σε ασθένειες με πολλή καλή γεύση. Είναι παραγωγική μέχρι τον παγετό. Οι ντομάτες έχουν βαθιά γεύση με θαυμάσια ισορροπία της γλυκύτητας και δριμύτητας. Οι καρποί είναι μικροί περίπου 50 γραμμάρια και παράγονται σε ομάδες των 6 έως 8 που συγκεντρώνονται κοντά στη βάση του φυτού. Οι καρποί γίνονται κόκκινοι όταν ωριμάζουν πλήρως. Είναι πολύ καλή ποικιλία για σαλάτες.

White Wonder
84 ημερών. Πιθανός προέρχονται από την ποικιλία Λευκό μήλο προ-1860. «Το λευκό θαύμα» έχει μια ένα κρεμ λευκό χρώμα και μια γλυκιά γεύση. Οι καρποί είναι μεσαίου μεγέθους. Χρησιμοποιείτε κυρίως σε σάλτσες και για διακόσμηση πιάτων.

ΣΥΓΚΟΜΙΔΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΣΠΟΡΩΝ

ΑΠΟΣΤΑΣΕΙΣ: Οι διαφορετικές ποικιλίες πρέπει να χωριστούν 100 μέτρα η μία από την άλλη καλλιέργεια που ανθίζει συγχρόνως για να εξασφαλίσουμε απόλυτη αγνότητα. Για στο σπίτι μας μια απόσταση 50 μέτρων θεωρείτε ικανοποιητική.

ΣΥΓΚΟΜΙΔΗ- ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ: Επιτρέψτε στις ντομάτες να ωριμάσουν εντελώς πριν τη συλλογή τους για την παραγωγή σπόρου. Τα ανώριμα φρούτα (πράσινα), που σώζονται από τον πρώτο κρύο, θα ωριμάσουν αργά εάν κρατιούνται σε μια δροσερή, ξηρά θέση.

Κόψτε την ντομάτα στη μέση και συμπιέστε έξω από τις κοιλότητες την ουσία που περιέχει τους σπόρους που είναι σαν ζελατίνα. Εάν γίνει προσεκτικά, η ίδια η ντομάτα μπορεί μετά να φαγωθεί. Τοποθετήστε τη ζελατίνα και τους σπόρους σε ένα βάζο ή ένα ποτήρι και τοποθετήστε σε μια θερμή θέση, 16-24° Κελσίου για περίπου 3-4 ημέρες. Ανακατώστε μια φορά την ημέρα.

Ένα στρώμα μύκητα σα μούχλα θα αρχίσει να εμφανίζεται στην κορυφή του μίγματος μετά από τις μερικές ημέρες. Αυτός ο μύκητας όχι μόνο τρώει το ζελατινούχο πολτό που περιβάλλει κάθε σπόρο και αποτρέπει τη βλάστηση, παράγει επίσης τα αντιβιοτικά που βοηθούν για να ελέγξουν τις ασθένειες των σπόρων.

Μετά από 3-4 ημέρες γεμίστε το δοχείο με τους σπόρος με ζεστό νερό και ανακατέψετε. Αφήστε το περιεχόμενο να ηρεμήσει και χύστε έξω το νερό μαζί με τα κομμάτια του πολτού ντοματών και των ανώριμων σπόρων που επιπλέουν στην κορυφή. Οι βιώσιμοι σπόροι είναι βαρύτεροι και μένουν στο κατώτατο σημείο του βάζου. Αδειάστε τους καθαρούς σπόρους σε ένα ανοιχτό δοχείο και ξεράνετε σε δροσερή θέση για μια δυο εβδομάδες έως ότου ο σπόρος είναι αρκετά ξηρός και σπάει όταν τον τσακίζετε.

ftiaxno.gr

Αχίλλεια σπορά φύτεμα καλλιέργεια

Αχιλλεία η χιλιόφυλλος-Yarrow, Official (Achillea millefolium)

Καλλιέργεια: Σπείρετε έξω, την άνοιξη ή νωρίς το φθινόπωρο. Είναι πολυετές φυτό που φτάνει τα 60-70 εκατοστά ύψος.
Βάθος φύτευσης: Επιφανειακή σπορά, καλύψτε ελαφρώς, χρειάζεται φως.
Ημέρες βλάστησης: 2 εβδομάδες
Εποχή σποράς-Θερμοκρασία βλάστησης: Φυτεύουμε την άνοιξη όταν οι θερμοκρασίες είναι 20 C.
Προτεινόμενη εποχή σποράς για υπαίθρια καλλιέργεια: Μάρτιο-Απρίλιο…

Μεταφύτευση: Μόλις φτάσει τα 5-10 εκατοστά ή μετά από 2-3 μήνες περίπου, αν σπείρουμε νωρίς το φθινόπωρο τη μεταφύτεψη τη κάνουμε την άνοιξη
Απόσταση μεταφύτευσης: 30-40 εκατοστά, για εδαφοκάλυψη ή χλοοτάπητα πιο κοντά.
Έδαφος: Τα καταφέρνει σε όλα τα εδάφη και τα φτωχά αλλά προτιμά αυτά που στραγγίζουν καλά. Αντέχει ακόμα και στα παραθαλάσσια μέρη.
Τοποθεσία: Προτιμά ηλιόλουστα μέρη αλλά αντέχει και στη σκιά.
Κλίμα: Αντέχει μέχρι -25C και μόλις αναπτυχτεί αρκετά αντέχει πολύ και στη ξηρασία.

Ανθίζει: Ανθίζει το καλοκαίρι και συνεχίζει μέχρι το φθινόπωρο.
Συλλογή-συγκομιδή: Τα άνθη και τα φύλλα τους μαζεύονται τους καλοκαιρινούς μήνες.

Υπέρ
-Είναι εύκολη στην καλλιέργειά της και πολλαπλασιάζεται πολύ εύκολα με σπόρους αλλά και ριζώματα από τη δεύτερη χρονιά.
-Αναπτύσσεται και στα φτωχά εδάφη.
-Έχει μεγάλη αντοχή στο κρύο και στη ξηρασία.
-Δεν χρειάζεται πολύ φροντίδα.

ftiaxno.gr

Η χρήση της Αχιλλέας

Συνδυαστικότητα της Αχιλλέας με άλλα βότανα

Η Αχιλλέα συνδυάζεται πολύ καλά με το Ζαμπούκο και την μέντα ή το δυόσμο για κρυολογήματα και πυρετούς, με το φλαμούρι για την υπέρταση και το Χαμομήλι για τη δυσπεψία. Επίσης συνδυάζεται με περγαμόντο, ύσσωπο, ιεροβότανο, κέδρο, άρκευθο, λεμόνι, μανταρίνι, μελισσόχορτο, δεντρολίβανο, βετιβέρ, τσαγιόδεντρο, πεύκο, βαλεριάνα, μυρτιά.

Συνταγές με Αχιλλέα για εσωτερική χρήση

•  Πόνοι περιόδου, δυσπεψία και άλλες στομαχικές ανωμαλίες

Κάνουμε έγχυμα 1 μέρος Αχιλλέας, 10 μέρη βρασμένου νερού και αφήνουμε το μίγμα για 20 λεπτά. Το πίνουμε ζεστό 2- 3 φορές την ημέρα.

•  Δυσπεψία

Φτιάχνουμε βάμμα Αχιλλέας και παίρνουμε 20 σταγόνες, 3 φορές την ημέρα, το πρωί 6 σταγόνες, το μεσημέρι και το βράδυ από 7 σταγόνες διαλυμένες πάντα μέσα στο τσάι μας.

•  Λοιμώξεις του πεπτικού

Αναμιγνύουμε ίσα μέρη από Αχιλλέα, μέντα (Menta piperita) και Καλογιάννη (Nepeta cataria). Φτιάχνουμε ένα αφέψημα με 2 κουταλάκια του γλυκού από το μίγμα σε 1 φλιτζάνι νερό. Πίνουμε 2 φορές την ημέρα.

•  Ρύθμιση εμμήνων

Για κοπέλες που έχουν άτακτο ρυθμό εμμήνων να πίνουν έγχυμα από μίγμα Αχιλλέα, χαμομήλι και μελισσόχορτο, σύμφωνα με τη φαρμακολογία Κωστή.

•  Κρυολόγημα

Αναμιγνύουμε ίσα μέρη Αχιλλέας, μέντας και κουφοξυλιάς. Φτιάχνουμε έγχυμα βάζοντας ένα κουταλάκι από το μίγμα σε ζεστό νερό για 10 με 20 λεπτά. Πίνετε 3 φορές την ημέρα, πρωί, μεσημέρι και βράδυ από 1 φλιτζάνι.

•  Υψηλός πυρετός

Φτιάχνουμε έγχυμα με 1 κουταλάκι Αχιλλέα
1 κουταλάκι ευπατόριο (Eupatorium perfoliatum)
1 πρέζα τσίλι (Capsicum frutescens)
1 φλιτζάνι νερό

Βράζουμε το μίγμα για 5 λεπτά και το πίνουμε ζεστό. Μπορούμε να πιούμε έως 4 φλιτζάνια την ημέρα.

•  Ήπιος πυρετός

Φτιάχνουμε έγχυμα με
½ κ.γ. Αχιλλέα
½ κ.γ. ζαμπούκο (Sambucus nigra)
100 ml ζεστό νερό

  Αφήνουμε το μίγμα να σταθεί 10 λεπτά και το σουρώνουμε. Πίνουμε έως και 4 φλιτζάνια την ημέρα.

•  Αιμορραγία μήτρας

 Για την αιμορραγία της μήτρας εξαιτίας φλεγμονωδών εξελίξεων φτιάχνουμε έγχυμα με ένα κουταλάκι του γλυκού Αχιλλέα σε 2 ποτήρια ζεστό νερό. Πίνουμε 1 κουτάλι της σούπας 3 φορές την ημέρα.

•  Ουροποιητικό Σύστημα

Πίνουμε 30 στ. βάμμα αχιλλέας μέσα στο τσάι μας, 3 φορές την ημέρα.

•  Βρογχικό άσθμα

 Αλθαία ρίζα 30%
 Θυμάρι 20%
 Αχιλλέα 15%
 Τουσιλάγκο 15%
 Μολόχα 15%
 Λεβάντα 5%
 500 γρ νερό

Φτιάχνουμε ένα αφέψημα με τα παρακάτω βότανα, τα βράζουμε για 5 λεπτά και τα αφήνουμε να κρυώσουν σκεπασμένο. Στραγγίζουμε το μίγμα και το πίνουμε 4 φορές την ημέρα.

•  Φλεγμονές της χοληδόχου κίστης

Αγριμόνιο 15 μέρη
Αχιλλέα 20 μέρη
Ερυθραία 20 μέρη
Μελισσόχορτο 10 μέρη
Βαλσαμόχορτο 10 μέρη

Φασκόμηλο 25 μέρη

Ράμνος 6 μέρη
Δυόσμος 8 μέρη

  Φτιάχνουμε ένα μίγμα με τα παραπάνω βότανα. Βάζουμε μια κουταλιά της σούπας σε 2 ποτήρια βραστό νερό 300 γρ. Σκεπάζουμε το δοχείο και το αφήνουμε ώσπου να κρυώσει. Το στραγγίζουμε και πίνουμε 1 ποτήρι 2 με 3 φορές την ημέρα πριν το φαγητό.

•  Συκώτι

 Φτιάχνουμε το παρακάτω μίγμα:
 Βαλσαμόχορτο 20 μέρη
 Ταραξάκο 20 μέρη
 Ράμνος 15 μέρη
 Αχιλλέα 15 μέρη
 Καρποί άγριας
 τριανταφυλλιάς 10 μέρη
 μουστάκια καλαμποκιού 20 μέρη

Ρίχνουμε 1 κουτάλι σούπας από το μίγμα σε ένα ποτήρι βραστό νερό και το αφήνουμε 10 λεπτά, το σουρώνουμε και τα βότανα τα βράζουμε για 5 λεπτά ακόμα σε ένα ποτήρι νερό. Αναμιγνύουμε τα δυο τσάγια και πίνουμε 2 ποτήρια την ημέρα για 15 με 30 ημέρες.

Συνταγές με Αχιλλέα για εξωτερική χρήση

• Πλύσεις δέρματος, κομπρέσες και πλύσεις του κόλπου, πρηξίματα

Βάζουμε μια χούφτα Αχιλλέα σε 1 λίτρο νερό για να βράσει 10 λεπτά
Πίνουμε 3 ποτήρια την ημέρα ένα το πρωί, ένα το μεσημέρι και ένα το βράδυ για 15 ημέρες.

• Λοσιόν τριχόπτωσης

Φτιάχνουμε ένα αφέψημα με μια χούφτα Αχιλλέα σε 1 λίτρο νερό και κάνουμε εντριβές στις ρίζες και στο μαλλί.

• Λοσιόν αντισηπτική – επουλωτική

1 φλιτζάνι του τσαγιού αποσταγμένο καυτό νερό
50 γρ. οινόπνευμα
1 ξύλο κανέλας
φλούδα από ένα λεμόνι
1 φλιτζάνι του καφέ αχιλλέα
1 φλιτζάνι του καφέ μελισσόχορτο
1 φλιτζάνι του καφέ καλέντουλα
1 φλιτζάνι του καφέ άνθη λεβάντας

Αφήνουμε τα βότανα μέσα στο καυτό νερό για μισή ώρα, τα σουρώνουμε και προσθέτουμε το οινόπνευμα.

• Ηρεμιστικό και κατευναστικό μπάνιο

Φτιάχνουμε ένα πυκνό αφέψημα Αχιλλέας και το ρίχνουμε στην μπανιέρα μας.

• Ατμόλουτρο με Αχιλλέα

Το ατμόλουτρο με Αχιλλέα ανοίγει και καθαρίζει τους πόρους του δέρματος και αν κάνουμε εισπνοές καλμάρει την φλεγμονή του αναπνευστικού συστήματος. Βράζουμε μια χούφτα Αχιλλέα σε δύο λίτρα νερό και εισπνέουμε για μερικά λεπτά τον ατμό.

• Αιμορροΐδες, κιρσώδη έλκη, για πληγές δέρματος ή δερματοπάθειες

Χρησιμοποιούμε αφέψημα με μια χούφτα Αχιλλέας σε ένα λίτρο νερό ή καλύτερα χυμό αν την έχουμε φρέσκια.

• Λοσιόν για ακμή

1 φλιτζάνι του τσαγιού καυτό νερό αχιλλέας
1 φλιτζάνι άνθη λεβάντας
1 φλιτζάνι άνθη αχιλλέας
1 φλιτζάνι άνθη αλθαίας
1 κουτάλι σούπας θυμάρι
1 φλιτζάνι τσαγιού οινόπνευμα

Βάζουμε τα βότανα σε καυτό νερό και τα αφήνουμε 20 λεπτά, μόλις κρυώσουν προσθέτουμε το οινόπνευμα και τα αφήνουμε για 40 λεπτά. Σουρώνουμε το μίγμα και το βάζουμε σε γυάλινο μπουκάλι, σε σκιερό μέρος.
Είναι μια λοσιόν αντισηπτική, επουλωτική, καταπραϋντική.
Βάζουμε την λοσιόν στο πρόσωπο 1 με 2 φορές την ημέρα σε δέρματα λιπαρά με ακμή, και μια φορά την ημέρα σε λιγότερο λιπαρά δέρματα.

• Εκδορές, μώλωπες, κοψίματα

Βάλετε πάνω στο προβληματικό μέρος κατάπλασμα με Αχιλλέα.

• Ωταλγία

Για τους πόνους των αυτιών ρίχνουμε μερικές σταγόνες κρύο τσάι Αχιλλέας μέσα στο αυτί.

• Ορεκτικό πικάντικο τσάι

Ανακατεύουμε 8 μέρη αψιθιά με 2 μέρη Αχιλλέας. Φτιάχνουμε έγχυμα με 1 κουταλάκι του γλυκού του μίγματος σε 2 ποτήρια ζεστό νερό. Πίνουμε ένα κουτάλι της σούπας, μισή ώρα πριν το φαγητό.

Συνταγές φαγητών με Αχιλλέα

•   Τα φρέσκα φύλλα της Αχιλλέας μπορούν να μπουν σε σαλάτα.
•   Τα φρέσκα άνθη της Αχιλλέας μπορούν να γίνουν σούπα. Είναι μια πικρή και δυναμωτική σούπα.
•  Λικέρ αχιλλέας

 300 γρ. φρέσκια αχιλλέα ή 200 γρ ξερή
1 λίτρο οινόπνευμα 40% όπως βότκα

Βάζουμε σε ένα βάζο τα παραπάνω υλικά και τα αφήνουμε για 10 ημέρες κουνώντας τα συχνά. Σουρώνουμε το μίγμα στύβοντας το καλά και προσθέτουμε ζάχαρη.

fysikaproionta.blogspot.com

Η ιστορία και οι μύθοι της Αχιλλέας

Το βότανο Αχιλλέα – Achillea millefolium είναι ένα από τα αγαπημένα μου και με συναρπάζει που και αυτό έχει μεγάλη ιστορία. Το έχω βρει σε πολλά βουνά όπου πηγαίνω και πάντα το μαζεύω και το αποξηραίνω για να έχω ολόκληρο το χειμώνα. Το χρησιμοποιώ σε περιπτώσεις πυρετού και πόνων περιόδου, αλλά και γιατί μου αρέσει η γεύση και το άρωμά του. Μου θυμίζει πόσο ωραία είχα περάσει στα βουνά όπου άνθιζε. Κάποιοι που γνώρισα είπαν πως την Αχιλλέα την τρώνε ωμή και κάποιοι άλλοι πως κάνουν σούπα τα άνθη της. Επειδή εκτιμώ πολύ όλα τα βότανα προσπαθώ να τα φέρω στον κήπο μου! Την τελευταία φορά που βρήκα Αχιλλέα, σε βουνό της κεντικής Γερμανίας, μάζεψα και τους σπόρους της και τώρα περιμένω με αγωνία να ανθήσει!

Η Αχιλλέα είναι ένα ιθαγενές φυτό της Ευρώπης και της δυτικής Ασίας με μακραίωνη ιστορία ως επουλωτικό. Στους κλασικούς χρόνους ήταν γνωστό ως herba militaris. Για πολλά χρόνια το χρησιμοποιούσαν σαν δυναμωτικό και πικρό τονωτικό και όλα τα είδη των πικρών αλκοολούχων ποτών (bitters) παρασκευαζόταν από αυτό.

Το όνομά της η Αχιλλέα το πήρε από τον ήρωα Αχιλλέα και ο θρύλος λέει πως η Αχιλλέα φυτρώνει από την σκουριά που έπεσε στο χώμα από το δόρυ του Αχιλλέα για να θεραπεύει πολλούς συντρόφους του στον Τρωικό πόλεμο. Ένας μύθος λέει, όταν ο Αχιλλέας πληγώθηκε στη φτέρνα από το δηλητηριασμένο βέλος του Πάρη, η θεά Αφροδίτη κλαίγοντας τον συμβούλεψε να πάρει την Αχιλλέα που είναι το καλύτερο βότανο για πληγές. Από αυτόν τον μύθο η Αχιλλέα έχει πάρει το όνομά της καθώς και άλλες ονομασίες όπως το «Δάκρυ της Αφροδίτης», το «χαμόγελο της Αφροδίτης». Ένας άλλος μύθος λέει πως ο Αχιλλέας διδάχτηκε τις φαρμακευτικές ιδιότητες της Αχιλλέας για την θεραπεία των πληγών ειδικότερα από τον δάσκαλο Χείρωνα.

Οι Δρυίδες έδωσαν στην Αχιλλέα πολλές ιερές δυνάμεις και την χρησιμοποιούσαν για να προβλέψουν τον καιρό. Οι αρχαίοι Κινέζοι πρόλεγαν το μέλλον σε μια τελετή που περιγράφεται στο Ι Τσιγκ – το βιβλίο των χρησμών, γνωστό ως Χρησμός με βλαστό Αχιλλέας.

Πολλές λαϊκές παραδόσεις δίνουν στην Αχιλλέα πολλές ισχυρές και μαγικές δυνάμεις και την αφιερώνουν στον άγιο Ιωάννη του βαπτιστή. Πολλοί λαοί κρεμούσαν την Αχιλλέα στις εξώπορτες των σπιτιών τους και στις εκκλησίες την παραμονή της γιορτής του Ιωάννη του βαπτιστή. Μετά την δύση του Ηλίου έκαιγαν την Αχιλλέα σε λατρευτικές πυρές τις φωτιές του Αι Γιάννη.

Όπως και το δόρυ που σκότωσε τον Αχιλλέα έτσι και η Αχιλλέα πίστευαν πως μπορεί να βλάψει. 

Το χρησιμοποιούσαν οι μάγισσες στα μαγικά φίλτρα που έφτιαχναν και έπαιρνε την ονομασία «παιχνίδι του διαβόλου» όπου φαίνεται πως η Αχιλλέα σχετίζεται με κακά πνεύματα. 

Λαϊκές παραδόσεις λένε πως αν κρεμάσουμε ένα κλαδάκι Αχιλλέας πάνω από την κούνια του μωρού μας μπορεί να κρατήσει τα κακά πνεύματα μακριά. Επίσης αν κρατήσουμε μια Αχιλλέα πάνω στα βλέφαρά μας μπορούμε να δούμε ποιος κυριαρχεί στις σκέψεις μας.

Μια λαϊκή αντιπυρετική θεραπεία λέει να κόψουμε ένα φύλλο Αχιλλέας με το αριστερό χέρι λέγοντας ταυτόχρονα το όνομα του άρρωστου και όταν φάμε το φύλλο, ο πυρετός θα πέσει.

Τα παλιά χρόνια ο κόσμος σεβόταν τις θεραπευτικές ιδιότητες της Αχιλλέας γι’ αυτό και την αποκαλούσε «το ιώδιο των αγρών».

Τον Μεσαίωνα έτριβαν λίγο από τα φύλλα της Αχιλλέας για να σταματήσουν την ρινορραγία αλλά και για να σταματήσουν ημικρανίες από την υπέρταση, προκαλούσαν ρινορραγία γαργαλώντας τις εσωτερικές μεμβράνες της μύτης με ένα φύλλο. Έτσι η Αχιλλέα ονομάστηκε nosebleed – μάτωμα μύτης. Επίσης η Αχιλλέα πήρε το όνομα «θερμοβότανο» επειδή είναι αντιπυρετική.

Η Αχιλλέα έχει άμεση σχέση με τον έρωτα γι’ αυτό στους γάμους αποτελούσε παράδοση να τρώνε Αχιλλέα και να την τοποθετούν στην ανθοδέσμη της νύφης. Πίστευαν πως η Αχιλλέα εξασφάλιζε ότι ο έρωτας των νεόνυμφων θα κρατούσε τουλάχιστον επτά χρόνια. Γι’ αυτό ακόμη μια ονομασία του φυτό είναι «επταετής έρωτας». Την χρησιμοποιούσαν και στην μαντική για να προβλέψουν τον μελλοντικό εραστή. Αν κάποια κοπέλα μάζευε Αχιλλέα ένα βράδυ με πανσέληνο από τάφο νεαρού άντρα και το έβαζε κάτω από μαξιλάρι της, θα ονειρευόταν τον μελλοντικό αγαπημένο της. Οι κοπέλες εκείνης της εποχής για να ελέγξουν τα αισθήματα του αγαπημένου τους γαργαλούσαν εσωτερικά την μύτη του μ’ ένα φύλλο Αχιλλέας λέγοντας ταυτόχρονα «χιλιόφυλλο, χιλιόφυλλο κάνε με να φυσήξω δυνατά, αν η μύτη του ματώσει τώρα, ο καλός μου με αγαπά». 

Ο Διοσκουρίδης ο Αναζαρβέας (1^ος μ.Χ. αιώνας) την χρησιμοποίησε σαν αιμοστατικό. 

Επίσης το χρησιμοποιούσαν από πολύ παλιά σαν αιμοστατικό για να σώσουν τραυματίες στα πεδία μάχης και για να ρίξουν τον πυρετό τους. 

Οι Αγγλοσάξονες ονόμασαν την Αχιλλέα «επισκευαστή σωμάτων» και οι Ινδιάνοι της Αμερικής εκτιμούσαν την ικανότητα να γιατρεύει πληγές και τραύματα.

Ένας νοσοκόμος του 1^ου παγκόσμιου πολέμου διηγιόταν τον τρόπο που γιάτρευε τις πληγές δεκάδων στρατιωτών σε στιγμές όπου δεν υπήρχε άλλου είδους περίθαλψη, παρά μόνο η Αχιλλέα.

Στην Γερμανία τον 16^ο αιώνα έριχναν στα βαρέλια του κρασιού σπόρους Αχιλλέας για να διατηρούνται καλύτερα τα κρασιά. Στις βόρειες χώρες χρησιμοποιούσαν την Αχιλλέα αντί του λυκίσκου για την μπύρα. 

Στην Ιρλανδία το 19^ο αιώνα πίστευαν πως η Αχιλλέα έφερνε καλοτυχία επειδή ήταν το πρώτο φυτό που έκοψε ο Ιησούς όταν ήταν παιδί. Σύμφωνα με λαϊκή πεποίθηση, όποιος έβλεπε όνειρο να μαζεύει Αχιλλέα για να θεραπεύσει κάποιον, σύντομα θα μάθαινε ευχάριστα νέα. Επίσης πίστευαν πως η Αχιλλέα γιάτρευε πληγωμένες και ραγισμένες από έρωτα καρδιές. Είναι το λουλούδι των γενεθλίων για όσους γεννήθηκαν 16 Ιανουαρίου και σύμφωνα με τον Νίκολας Κάλπεπερ βρίσκεται υπό την επίδραση της Αφροδίτης.

Είναι γνωστή η Αχιλλέα εδώ και αιώνες για τις επουλωτικές της ιδιότητες, γι ‘αυτό και στην Σκοτία παρασκεύαζαν μια παραδοσιακή αλοιφή για την επούλωση πληγών.

Στις μέρες η Αχιλλέα χρησιμοποιείται πολύ στην αρωματοποιία, βοτανοθεραπεία και στην αρωματοθεραπεία 

Βιβλιογραφία
Μαγικά Βότανα – Margaret Picton – Εκδόσεις Κοχλίας

fysikaproionta.blogspot.com